Vưu thay mình giữ nước, rồi đi tuần du xuống nước Xích Quỷ ở
phương Nam. Đến nơi, Đế Lai thấy Lạc Long Quân đã về thủy phủ,
trong nước kể như vô chủ, bèn cho con gái yêu của mình là Âu Cơ
cùng những kẻ theo hầu ở lại nơi hành tại, còn mình thì đi chu du khắp
thiên hạ, trải xem hết mọi thắng cảnh, thấy đủ hoa thơm cỏ lạ, chim
hay, thú hiếm, sừng tê, ngà voi hoặc đồi mồi, bạc vàng, châu báu hoặc
trầm hương, quế … cùng mọi thứ sơn hào hải vị. Nhân thấy khí hậu
bốn mùa mát mẻ, không nóng cũng không lạnh, Đế Lai lòng những
yêu thích mà quên cả chuyện trở về. Nhân dân nước Nam khổ vì sự
phiền nhiễu, không còn được yên lành như trước, ngày đêm mong
ngóng Lạc Long Quân trở về, bèn cùng nhau cất tiếng gọi rằng: -Bố
ơi, bố ở đâu, hãy mau về cứu chúng con.
(Lạc) Long Quân bỗng chốc trở về, thấy Âu Cơ đang ngồi một mình,
dung mạo tuyệt đẹp, lòng những yêu thích, bèn hoá phép, biến thành
một chàng trai hình dáng xinh đẹp, tả hữu và trước sau có rất đông kẻ
hầu người hạ, tiếng nhạc vang đến tận nơi hành tại mà Âu Cơ đang
ngồi. Âu Cơ thấy (Lạc) Long Quân, lòng cũng xiêu xiêu. (Lạc) Long
Quân bèn đón (Âu Cơ) về Long Trang.
Đế Lai trở về, không thấy Âu Cơ, bèn sai quần thần đi tìm khắp thiên
hạ, nhưng (Lạc) Long Quân có phép thần, biến hoá trăm hình ngàn vẻ,
đủ yêu tinh ma quỷ, rồng, rắn, hổ, voi … khiến cho kẻ đi tìm sợ hãi,
không dám sục sạo. Đế Lai vì thế phải về phương Bắc”.
Lời bàn
Không thể nói khác hơn rằng Lạc Long Quân và Âu Cơ đã có một cuộc
kì ngộ. Người từ phương xa theo cha đi chu du khắp cõi, tình cờ dừng bước
ở đất Xích Quỷ. Người làm vua một phương, được dân thương mà gọi là
bố. Xứ sở chẳng cùng, tuổi tác cách biệt, thế mà vừa gặp đã rung động về
nhau. Lạ thay!
Xét về thế thứ, Lạc Long Quân và Đế Lai là anh em con chú con bác với
nhau. Lạc Long Quân lấy Âu Cơ, tức là lấy con gái của anh con nhà bác
vậy. Có người nhân đó mà nghiêm phê rằng, luân thường đạo lí đảo điên,
