Hiện chưa rõ Trưng Trắc sinh năm nào, chỉ biết khi Tô Định được nhà
Đông Hán sai sang làm Thái thú ở Giao Chỉ (năm 34), thì Trưng Trắc
đã trưởng thành và kết hôn với con trai của Lạc tướng Chu Diên là Thi
Sách. (Đất Chu Diên nay là vùng giáp giới giữa Hà Tây với Hà Nam).
Bấy giờ, nhân lòng căm phẫn của nhân dân ta đối với chính sách thống
trị tàn bạo của nhà Đông Hán, lại cũng nhân vì Thi Sách bị Thái thú
Tô Định giết hại, Trưng Trắc đã cùng em là Trưng Nhị và nhiều bậc
hào kiệt khác, phát động và lãnh đạo cuộc khởi nghĩa có quy mô rất
lớn.
Khởi nghĩa bùng nổ vào cuối năm 39 đầu năm 40 và nhanh chóng
được nhân dân cả nước nhất tề hưởng ứng. Tô Định phải hốt hoảng bỏ
chạy về nước.
Khi quân đô hộ đã bị quét sạch khỏi bờ cõi, Hai Bà Trưng đã thành lập
một hệ thống chính quyền độc lập và tự chủ, sử gọi đó là chính quyền
Trưng Nữ Vương.
Chính quyền Trưng Nữ Vương tồn tại được trong khoảng gần ba năm
(từ đầu năm 40 đến cuối năm 42 đầu năm 43). Sử gia Lê Văn Hưu
(1230-1322) viết: “Trưng Trắc, Trưng Nhị là đàn bà mà hô một tiếng
cũng có thể khiến được các quận Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam và
Hợp Phố cùng 65 thành ở Lĩnh Ngoại hưởng ứng, việc dựng nước
xưng vương dễ như trở bàn tay. Xem thế cũng đủ biết hình thế đất Việt
ta có thể dựng được nghiệp bá vương.”
Nhà Đông Hán đã phải cử tên lão tướng khét tiếng tàn bạo và dày dạn
kinh nghiệm trận mạc là Mã Viện sang đàn áp mới tiêu diệt được lực
lượng và chính quyền của Hai Bà Trưng.
2) Chính quyền của Bà Triệu (248)
Bà Triệu (Triệu Thị Trinh) người đất Quân Yên (nay thuộc huyện
Thiệu Yên,tỉnh Thanh Hoá) sinh năm nào chưa rõ, chỉ biết khi cùng
anh là Triệu Quốc Đạt khởi xướng và lãnh đạo cuộc chiến đấu chống
ách đô hộ của quân Đông Ngô (năm 248) bà đã là một cô gái ở độ tuổi
