03. Cái chết của Đào Khánh Văn
Đào Khánh Văn sinh năm nào không rõ, chỉ biết ông từng làm quan dưới
thời Lý Thái Tổ và tháng 4 năm Tân Hợi (1011), ông được cùng với Lý
Nhân Nghĩa cầm đầu phái bộ sứ giả sang nhà Tống. Năm trước (1010), Lý
Thái Tổ được vua Tống tấn phong là Giao chỉ Quận vương, Tĩnh hải Tiết
độ sứ, cho nên năm này, Lý Thái Tổ sai hai người sang nhà Tống đáp lễ.
Đến nơi, Đào Khánh Văn bỏ trốn sứ bộ và xin thiên triều cho ở lại Trung
Quốc, nhưng nhà Tống lại bắt Đào Khánh Văn giao trả cho ta. Sách Đại
Việt sử kí toàn thư (bản kỉ quyển 2, tờ 5-a) cho biết là bởi tội này mà Đào
Khánh Văn bị triều Lý xử tội, lấy gậy đánh cho đến chết.
Khác với Đào Khánh Văn, Lý Nhân Nghĩa là bậc trung thần, sau, ông
từng có công lớn trong việc dẹp loạn Tam vương, làm quan trải hai triều là
Thái Tổ và Thái Tông, danh thơm còn lưu mãi trong sử sách.
Lời bàn
Ngay khi mới lên ngôi. Lý Thái Tổ đã tỏ rõ khả năng và bàn lĩnh của
mình. Một giai đoạn phát triển mạnh mẽ của đất nước đã được chính vua
Lý Thái Tổ mở ra. Sử cũ đã phải viết: “Vua ứng mệnh trời, thuận lòng
người, nhân thời mở vận, là người khoan thứ nhân từ, tinh tế hòa nhã, có
lượng đế vương”. Vua tin cậy mà trao trọng trách đi sứ thiên triều cho Đào
Khánh Văn Tiếc thay, đáp lại lòng tin đó, Đào Khánh Văn đã quẫn trí mà
bỏ trốn, làm nhục quốc thể để rồi phải chết trong đớn đau và nhục nhã.
Danh giá chết trước, thể xác lại chết sau, đường Khánh Văn đi là đường
ngược đạo lí. Kẻ nào đang định lợi dụng xuất dương công cán để bỏ xứ mà
đi, xin hãy trông gương Đào Khánh Văn.
