Nga cầm cự nhau đã lâu, ngày nay mới được gặp nhau, có khác gì Hán Cao
Tổ thấy đầu Hạng Vũ
. Thiên hạ nay được yên rồi”.
Lời bàn
Nguyên Diệu thâm thù Thượng hoàng Nghệ Tông (cho dù Thượng
hoàng Nghệ Tông cũng chính là ông nội của Nguyên Diệu), thì sự đời trớ
trêu ấy cũng cứ tạm cho là hợp lẽ. Song, vì mối thâm thù riêng mà cam
lòng phản quốc, Nguyên Diệu dẫu có mắt cũng kể như mù hơn cả người
mù.
Nhưng, có phải thực lòng Nguyên Diệu vì muốn trả thù riêng mà đành
theo giặc hay không? Nếu quả có vậy, chắc Nguyên Diệu đã chẳng cắt đầu
của kẻ đã chết là Chế Bồng Nga đem về dâng nộp. Phạm Nhữ Lặc, Dương
Ngang giết chết Nguyên Diệu, âu cũng là để trừ khử ngay kẻ cơ hội đó thôi.
Phàm đã là người đứng giữa cõi trời đất thì không thể xử thế theo cách
của loài dơi trong trận giao tranh giữa chim và chuột, để rồi hễ chuột thắng
thì dơi nhận mình đích thị là chuột, hễ chim thắng thì dơi nhận mình chính
tông là chim.
Chỉ thời loạn mới có kẻ loạn thần tặc tử như Nguyên Diệu, song, có lẽ
cũng cần nói thêm là chỉ thời loạn mới có lời điên loạn như lời của Thượng
hoàng Nghệ Tông. Ôi, kẻ nhát gan đại hạng mà dám ví mình với Hán Cao
Tổ, xấu hổ thay!
