04. Cuộc tranh hùng giữa Trịnh Tùng với Trịnh Cối
Sách Đại Việt sử kí toàn thư (Bản kỉ tục biên, quyển 16, tờ 26-b đến tờ
29-a) chép rằng:
“Ngày 18 tháng 2 (năm Canh Ngọ, 1570 – ND) Thượng tướng Thái
là Trịnh Kiểm đau nặng và mất, triều đình truy tôn làm Minh
Khang Thái Vương, đặt cho tên thụy là Trung Huân. Bấy giờ, có chiếu chỉ
cho con trưởng (của Trịnh Kiểm) là Tuấn Đức Hầu Trịnh Cối nắm giữ binh
quyền để cầm quân đánh giặc. Trịnh Cối đam mê tửu sắc, càng ngày càng
ngông cuồng, kiêu ngạo, không xót thương gì đến quân lính, vì vậy, các
tướng đều có ý xa lánh, lìa bỏ, kẻ theo giúp Trịnh Cối ngày một ít đi, lòng
người đổi thay, ai cũng nghĩ đến chuyện gây biến, mầm tai họa kể như đã
thành hình.
Ngày mồng hai tháng tư (năm Canh Ngọ, 1570 – ND), bọn Đoan Vũ
Hầu
là Lê Cập Đệ, Văn Phong Hầu là Trịnh Vĩnh Thiệu, Vệ Dương Hầu
là Trịnh Bách, nhập với bọn Lương Quận công
là Phan Công Tích, đang đêm, dẫn gia quyến và binh sĩ dưới
quyền tới nơi ở của Phúc Lương Hầu Trịnh Tùng để bàn định kế sách, ép
Trịnh Tùng phải hành động. Trịnh Tùng bất đắc dĩ phải cùng với bọn (Lê)
Cập Đệ, (Trịnh) Vĩnh Thiệu … thu tập binh tướng, ngay đêm đó chạy ra
nơi hành tại ở Yên Trường. Sáng hôm sau, họ đến dinh Kim Thành, ép
Nghĩa Quận công là Đặng Huấn cùng vào cửa khuyết để bái yết Nhà vua.
Bọn Trịnh Tùng than khóc mà nói rằng: -Anh thần là (Trịnh) Cối, vì say
đắm tửu sắc nên làm mất lòng người, không sớm thì muộn, thế nào cũng có
biến loạn. Đêm nay, họ mưu đoạt binh lính và ấn quý của thần, bởi thế, bọn
thần phải đang lúc nửa đêm mà chạy vào cửa khuyết. Vậy xin đau đớn báo
tin, mong hoàng thượng thương tình mà thu nạp.
Vua nói: -Khi Thượng phụ (chỉ Trịnh Kiểm – ND) còn sống, đâu có nông
nỗi này, nay phải làm sao đây?
Phúc Lương Hầu (Trịnh Tùng), cùng bọn (Lê) Cập Đệ, (Trịnh) Vĩnh
Thiệu, (Trịnh) Bách … bí mật tâu Vua, xin dời hành tại vào cửa Vạn Lại,
