Ngày mồng 1 tháng 2, quan Tả Giang binh tuần đạo, kiêm án sát Đề hình
, Phó sứ Trần Đôn Lâm gởi điệp văn, đòi Vua phải thân hành tới cửa
ải trấn Nam Giao để cùng hội khám.
Ngày mồng năm (tháng giêng năm Bính Thân – ND), Vua đích thân đốc
suất bọn Hữu tướng là Hoàng Đình Ái, Thái úy là Nguyễn Hoàng và
Nguyễn Hữu Liêu, Thái phó là Trịnh Đỗ và tướng lĩnh cùng binh lính, tổng
cộng hơn một vạn người đến cửa ải trấn Nam Giao để hẹn ngày hội khám,
nhưng lúc ấy nhà Minh tìm cớ dây dưa thoải thác, chỉ đòi lấy người vàng,
ấn vàng theo lệ cũ, không đến khám, thành ra quá cả kì hạn”.
Tháng chạp năm Bính Thân (1596), vua Lê lại sai quan Hộ Bộ thượng
thư, kiêm Đông Các Đại học sĩ, tước Thông Quận công là Đỗ Uông đi làm
quan hầu mệnh, cùng đi còn có Quảng Quận công là Trịnh Vĩnh Lộc. Cũng
sách trên (tờ 58-b) chép:
“Lúc ấy, viên thổ quan đất Long Châu của nhà Minh, vì nhận nhiều của
đút lót của họ Mạc, nên cứ về hùa với họ Mạc mà thoái thác, khiến cho việc
chẳng thành, trong khi đó, tết nguyên đán cũng đã đến, bọn Đỗ Uông và
Vĩnh Lộc đành phải về kinh”.
Sau nhiều phen hối lộ, tốn phí không biết bao nhiêu là của cải, đến tháng
4 năm Đinh Dậu (1597), mối bang giao giữa nhà Lê với nhà Minh mới trở
lại bình thường.
Lời bàn
Họ Lê và họ Mạc lớn tiếng bêu riếu nhau khắp nước vẫn chưa cảm thấy
vừa lòng, cho nên mới tìm cách bêu riếu nhau trên đất thiên triều là nhà
Minh. Đương thời, họ chỉ cốt nói sao cho hả dạ căm tức, có biết đâu, cứ mở
miệng nói mãi những điều chẳng tốt lành, thân danh cũng theo đó mà tan
tành tơi tả. Ở đời, có phảilúc nào trình độ học vấn và trình độ hiểu biết về
văn hóa cũng tương đương với nhau đâu!
Họ Lê và họ Mạc công kích nhau, rốt cuộc, chỉ có nhà Minh là thủ lợi.
Quan lại thiên triều quả là thiên tài thay! Chuyện xưa kể rằng: Hai đứa trẻ
nhà nọ có một quả chuối, nhưng cả hai đều tham, sau khi đã chia đôi rồi,
