TÔ Thế Huy, với tư cách là người được cử đến làm việc tại tòa Kinh Diên,
lo việc giảng dụ cho Vua nhưng chỉ phụ họa Vua chớ không giúp đỡ Vua về
mặt đạo đức. Tô Thế Huy bị biếm chức, về sau không rõ thế nào.
Lời bàn
Ở đời, có người phạm tội vì chính họ gây ra tội, có người phạm tội chẳng
qua vì bị ép buộc, phải ở vào thế chẳng đặng đừng, nhưng cũng có người
phạm tội trong chỗ không ngờ, không sao hiểu nổi cái tội mà họ phạm là tội
gì nữa. Như Tô Thế Huy, tội mà ông dã phạm là tội …? (Đáng phải hỏi
trời, nhưng con trời mà còn bị chúa giết, ắt chỉ có hỏi chúa mới rõ thôi!).
Tất nhiên, sử vẫn chép là Tô Thế Huy chỉ lo phụ họa vua chớ không lo
việc giảng dụ cho vua. Song le, đến cả con vua mà chúa còn dám bắt dẫn
hết vào để xem mặt, thì vài ba lí lẽ trái sự thường, chúa sợ gì mà chẳng dắt
vào trong sù. Ô hay thời loạn, người ta có thể chứng minh cho bất cứ vấn
đề gì cũng đúng, khiếp thay! Sống vào thời ấy, Tô Thế Huy có bị vạ ấy thì
chuyện ấy cũng dễ hiểu mà thôi.
