khiếp, mà đối tượng báo oán đầu tiên lại chính là thân thích của Nhà vua,
cùng sách trên, (tờ 39) viết:
“Nhà vua vốn dĩ là người rất hẹp hòi và khắc nghiệt. Trong tôn thất, có
người phụ nữ lấy tướng giặc và đang có thai, bị Nhà vua sai người đến mổ
bụng giết chết. (Nhà vua) sai chặt chân ba hoàng thúc (chú họ của Vua –
ND) rồi đem quăng ra chợ Cung là một ngôi chợ nhỏ ở trong cung. Nhân
tâm vì thế mà dần dần li tán.
Khi (từ Trung Quốc) về đến Thăng Long, bà Thái hậu nghe biết được
những việc làm ngang ngược và sự thưởng phạt chỉ dựa vào tình cảm yêu
ghét riêng của Nhà vua, bà nổi giận nói: -Ta phải trải bao cay đắng mới cầu
được viện binh đến. Xã tắc liệu chừng sẽ chịu được bao phen báo ân báo
oán nghiệt ngã này. Thôi, diệt vong đến nơi rồi!
Nói xong, bà gào khóc, không chịu vào cung. Bầy tôi theo hầu là
Nguyễn Huy Túc phải lựa lời khuyên giải mãi, bà Thái hậu mới thôi than
khóc.”
Lời bàn
Trong muôn tội ác, từ rước quân xâm lăng để dày xéo giang sơn là tội ác
nặng nhất. Tập đoàn Lê Chiêu Thống phạm tội này tức là phạm vào tội trời
không thể dung, đất không thể tha vậy.
Việc nước mà phó thác cho ngoại bang, nói cũng đủ biết là nhục nhã ê
chề đến ngần nào. Dựa vào ngoại bang để báo ân báo oán thì sự nhục nha ê
chề còn nhiều hơn bội phần nữa.
Bà Thái hậu vật vã kêu khóc chẳng qua vì thấy thân thích của mình bị
chính con mình giết hại đó thôi. Bà chỉ thấy tội nhỏ mà chưa thấy tội lớn
tày trời của con, cũng không hề thấy rằng, mình vừa là người đã sinh ra Lê
Chiêu Thống, lại cũng vừa là mẹ đẻ của tội ác ghê tởm này. Ôi, mẹ nào con
ấy, chí lí thay!
Ngàn xưa vẫn vậy, kẻ dốc chí báo oán, dẫu chỉ tơ tóc cũng quyết không
tha, thì thế gian chỉ còn biết xua tay mà nói ngắn gọn: Tầm thường!
