33. Thương hại thay, tướng quân Hầu Nhân Bảo!
Năm 960, Triệu Khuông Dẫn lên ngôi Hoàng Đế, đó là Tống Thái Tổ, vị
vua đầu tiên của nhà Tống (960-1278). Cũng như bao Hoàng Đế Trung Hoa
khác, ngay sau khi lên ngôi, Tống Thái Tổ đã mưu tính kế sách bành
trướng xuống phương Nam. Nhưng, kế sách chưa thực hiện được thì Tống
Thái Tổ qua đời. Hoàng Đế kế vị là Triệu Khuông Nghĩa (tức Tống Thái
Tông) quyết nối chí lớn của Tống Thái Tổ, ngày đêm lo nghĩ mưu đồ thôn
tính nước ta. Đang khi Tống Thái Tông chưa tìm được cơ hội thuận tiện, thì
ở nước ta, Đinh Tiên Hoàng qua đời và ngay sau đó là cuộc xung đột vũ
trang giữa phái của Đinh Điền, Nguyễn Bặc và Phạm Hạp với phái của Lê
Hoàn. Quan biên ải phía Nam của nhà Tống là Hầu Nhân Bảo dò biết được
mọi sự, bèn xin được về triều để báo cáo tình hình. Nói cho ngay, Hầu
Nhân Bảo cũng vì mâu thuẫn với đồng liêu cho nên bị bắt ra làm quan ở
biên ải phía Nam, chín năm trời không được về thăm nhà, đến đây, muốn
xin về triều để nhân đó mà xin về thăm nhà luôn thể. Nhưng, thương hại
thay, Hầu Nhân Bảo tính kế lợi mình mà hại người, chưa thỏa ước nguyện
riêng đã phải về nơi chín suối. Sách Khâm định Việt sử thông giám cương
mục (chính biên, quyển 1) có hai đoạn chép chuyện Hầu Nhân Bảo, nay xin
được giới thiệu như sau:
“Trước đây, viên quan giữ đất Ung Châu (Trung Quốc) của nhà Tống là
Hầu Nhân Bảo dâng thư (về triều) nói rằng, ở Giao Châu (chỉ nước ta) đang
có biến loạn, triều đình chỉ cần đem một ít quân sang là cũng đã có thể
chiếm lấy được. Hầu Nhân Bảo cũng xin được về triều để trình bày việc
này. Vua Tống được thư, mừng lắm, đã toan sai quân chạy ngựa trạm đi
triệu Hầu Nhân Bảo về ngay, nhưng Lư Đa Tốn (kẻ có hiềm thù với Hầu
Nhân Bảo và đặc biệt là với Triệu Phổ, anh vợ của Hầu Nhân Bảo) lại tâu
rằng: -Nước nhỏ kia đang có nội loạn, đó chính là cơ trời khiến chúng phải
mất, thế thì ta nên xuất kì bất ý mà đánh úp, tức là làm theo lối sét đánh
thình lình, che tai không kịp. Nay nếu có lệnh cho Hầu Nhân Bảo về trước
thì mưu kia tất phải bị lộ, bọn họ biết mà đề phòng, ta không dễ gì lấy được
