63. Thiếu Úy Trần Ngô Lang
Tháng 6 năm Kỉ Dậu (1369), nhân thấy Hiến Từ Tuyên Thánh cả tin.
Dương Nhật Lễ lập mưu cướp ngôi họ Trần. Trước hết, Nhật Lễ giết Hiến
Từ Tuyên Thánh, sau lại giết cả Thái tể
Nguyên Trác và con của ông là
Nguyên Tiết càng nhiều quan lại khác, tổng cộng đến hai chục người bị hại.
Triều Trần điên đảo, ngay cả đến con của Trần Minh Tông là Trần Phủ (sau
này là vua Trần Nghệ Tông), có con gái là Hoàng hậu của Nhật Lễ cũng
hoảng hốt mà bỏ chạy lên Đà Giang. Trong số những người nuôi chí trừ
loạn Nhật Lễ, chỉ Thiếu úy Ngô Lang là khôn khéo hơn cả.
Bấy giờ, Trần Ngô Lang được Nhật Lễ tin dùng nên ông ngầm kiếm kế
để lấy dần lực lượng của Nhật Lễ. Vì Trần Phủ đã xuất bôn, Nhật Lễ ngày
đêm lo lắng, liên tiếp cho quân đi đánh Trần Phủ. Ngô Lang bí mật nói với
các tướng rằng, hãy ủng hộ phe Trần Phủ, đừng đem quân trở về kinh thành
nữa. Các tướng nhờ đó mà có cớ để bỏ Nhật Lễ ra đi. Sau, Ngô Lang cũng
vờ xin đi đánh, Nhật Lễ không cho.
Nhờ có quân đông, ngày 21 tháng 10 năm Canh Tuất (1370), Trần Phủ
dẹp được loạn Nhật Lễ, bắt Nhật Lễ giam ở phường Giang Khẩu (Hàng
Buồm, Hà Nội ngày nay – ND). Sách Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển
7, tờ 33b) kể chuyện Trần Ngô Lang bị Nhật Lễ giết hại ở phường Giang
Khẩu như sau:
“Sai giam Nhật Lễ ở phường Giang Khẩu. Nhật Lễ gọi Ngô Lang vào
trong màn nói, ta có lọ vàng chôn ở trong cung, ngươi đi lấy về đây. Ngô
Lang quỳ xuống vâng lệnh. Nhật Lễ thừa cơ bóp cổ Ngô Lang đến chết.
Cháu Ngô Lang là Trần Thế Đổ đem việc ấy tâu lên, Vua sai đánh chết
Nhật Lễ và con hắn là Liễu, đem chôn ở núi Đại Mông. Truy tặng Ngô
Lang làm Nhập nội Tư mã, ban tên thụy là Trung Mẫn Á Vương”.
Lời bàn
Nhật Lễ tiếm ngôi, giết hại tôn thất và trung thần. lại còn cho quân đi
đánh nhạc phụ, tội ấy, trời không dung, đất không tha. Khi giang sơn nguy
biến, Trần Ngô Lang tỏ ra khôn khéo hơn người bao nhiêu thì khi đại sự
