21. Số phận của Trần Thiêm Bình
Trần Thiêm Bình tên thật là Nguyễn Khang (cũng có sách chép là Trần
Khang) vốn chỉ là một gia nô. Vào năm Canh Ngọ (1390) quân Chiêm
Thành tràn ra đánh phá nước ta. Một số tôn thất họ Trần, trong đó có Trần
Tôn, đã ngầm thông mưu với quân Chiêm. Đến khi tan giặc, triều đình
nghiêm xử những kẻ phản quốc. Trần Tôn sợ quá, nhảy xuống nước tự tử.
Nguyễn Khang vì cùng phe đảng với Trần Tôn nên cũng hoảng sợ mà chạy
sang đất Lão Qua (thuộc đất Lào ngày nay). Từ Lão Qua, Nguyễn Khang
men theo đường Vân Nam mà tìm đến Yên Kinh (Trung Quốc). Nguyễn
Khang tự đổi họ tên là Trần Thiêm Bình (nhưng sử của nhà Minh lại chép
là Trần Thiên Bình), tự nhận là con cháu của họ Trần và nhân danh họ Trần
để tố cáo việc tiếm quyền bạo ngược của họ Hồ. Sách Khâm định Việt sử
thông giám cương mục (chính biên, quyển 12, tờ 10) chép:
“Thiêm Bình nói dối vua Minh rằng, dòng dõi họ Trần chỉ còn một mình
tôi, tôi cùng giặc họ Hồ không thề đội trời chung, dám xin thiên tử cho sáu
quân (ý nói số quân đông mà chỉ thiên tử mới có được – ND) đi đánh kẻ có
tội để tỏ rõ oai trời.
Sau khi Lý Kỳ trở về Trung Quốc (Lý Kỳ sang sứ nước ta năm Giáp
Thân, 1404 – ND), Hán Thương liền sai Nguyễn Cảnh Chân dâng tờ biểu tạ
tội và vờ xin đón Thiêm Bình về tôn làm chúa. Vua Minh sai chức Hành
nhân là Niếp Thông đem tờ sắc dụ cho Hán Thương, nói rằng: “Nếu quả
đón Thiêm Bình về tôn làm chúa thì sẽ ban cho khanh tước thượng công và
phong cho một quận lớn”. Hán Thương lại sai Cảnh Chân theo Niếp Thông
sang báo cáo về việc đón Thiêm Bình. Đến đây, vua Minh sai bọn Hàn
Quan đem 5000 quân hộ tống Thiêm Bình về nước”.
Nói là đi hộ tống Thiêm Bình, nhưng vừa đến biên giới nước ta, quân
Minh đã bất ngờ tấn công. Hai tướng của nhà Hồ là Phạm Nguyên Côi và
Chu Bỉnh Trung bị tử trận. Song, sau phút hốt hoảng vì bị bất ngờ, quân đội
nhà Hồ đã lấy lại được bình tĩnh. Các tướng Hồ Xạ và Trần Đĩnh đã vây
chặt đội quân trực tiếp hộ vệ Trần Thiêm Bình do bộ tướng của Hàm Quan
