23. Cái chết của Ngụy Thức, Kiều Biểu và vợ chồng Ngô Miễn
Sau trận thảm bại vào tháng chạp năm Bính Tuất (1406), sức đề kháng
của nhà Hồ chẳng còn gì đáng kể nữa. Cha con Hồ Quý Ly đem tàn quân
chạy vào Thanh Hóa. Ngày 23 tháng 4 năm Đinh Hợi (1407), quân Minh
đánh vào Lỗi Giang (Thanh Hóa) và sáu ngày sau (29-4), chúng lại đánh
vào cửa Điển Canh (nay thuộc Tĩnh Gia, Thanh Hóa). Ở cả hai trận đánh
này, tàn quân nhà Hồ đều tự tan vỡ ngay khi chưa lâm trận. Sách Đại Việt
sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển 9, tờ 3-a) chép rằng:
“Hai (cha con) họ Hồ định chạy đến Thâm Giang (tức sông Ngàn Sâu,
Hà Tĩnh – ND), nhưng không sao đi được. Ngụy Thức xin hai cha con họ
Hồ tự thiêu, ông nói: -Nước đã sắp mất, bậc vương giả không chết bởi tay
kẻ khác.
Quý Ly nghe vậy giận lắm, chém chết ông”.
Ngày 5 tháng 5 năm Đinh Hợi (1407), Hồ Quý Ly bị giặc bắt ở bãi Chi
Chi (nay thuộc Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Sáu ngày sau, (ngày 11-5), giặc lại
bắt được Hồ Nguyên Trừng ở Kì La (Kì Anh, Hà Tĩnh). Ngày hôm sau (12-
5), Hồ Hán Thương và con là Thái tử Nhuế bị bắt ở Cao Vọng (cũng thuộc
Kì Anh, Hà Tĩnh). Cuộc kháng chiến của triều Hồ đến đó là hoàn toàn bị
dập tắt. Không ít quan lại của triều Hồ đã đầu hàng quân Minh. Tuy nhiên,
cũng có những người thà chết để giữ sạch tiết tháo chứ quyết không chịu
cúi đầu quy phụ. Trong số đó, nổi bật hơn cả có lẽ là Kiều Biểu và Ngô
Miễn. Cũng sách trên (tờ 3-b) chép rằng:
“Duy có Hành khiển hữu tham tri chính sự là Ngô Miễn và chức Trực
trưởng là Kiều Biểu đã nhảy xuống nước tự tử. Khi Miễn chết, vợ là
Nguyễn Thị ngửa mặt lên trời mà than rằng: -Chồng ta thờ Chúa, một đời
ăn lộc, nay giữ tiết nghĩa mà tự tử, thế là chết rất xứng đáng, còn oán hận gì
nữa? Nếu thiếp muốn sống cho qua ngày, chẳng lẽ lại không được hay sao?
Nhưng, đạo vợ chồng, nghĩa vua tôi, trong chốc lát mà phụ bạc thì thiếp
không nỡ nào. Chi bằng, xin được theo nhau.
Nói xong, cũng nhảy xuống nước mà tự tử.
