38. Lại chuyện Bùi Thì Hanh
Tháng 8 năm Mậu Thìn (1448) bởi bị quan Giảm sát ngự sử là Đồng
Hanh Phát hặc tội mà Bùi Thì Hanh cùng với Bạch Khuê đều bị bãi chức.
Đường danh vọng của Bùi Thì Hanh tưởng đến đó là dứt, nào ngờ, mùa hè
năm sau (Ki Tị, 1449), Bùi Thì Hanh lại được cất nhắc giữ chức vụ còn cao
hơn trước, dù Gián quan là Đồng Hanh Phát hết lời can ngăn. Cùng được
hưởng ân huệ đặc biệt này với Bùi Thì Hanh, còn có Nguyễn Thúc Huệ.
Bùi Thì Hanh được trao chức Tham nghị chính sự
, còn Nguyễn Thúc
Huệ được trao chức Môn hạ hữu nạp ngôn. Sách Đại Việt sử kí toàn thư
(bản kỉ, quyển 11, tờ 82 a-b) chép:
“Gián quan Đồng Hanh Phát hặc tội Thúc Huệ như sau: -Chức vụ quan
trọng nhất của triều đình chỉ có Tể tướng và Hành khiển mà thôi. Nay,
Thúc Huệ vốn đứa tiểu lại, chuyên dùng chính lệnh hà khắc. Xưa, khi làm
quan ở Bắc Đạo thì dân nơi đó, hai người mặc chung một cái quần. Khi hắn
vâng mệnh đi sứ nước ngoài thì dùng mưu kế xảo quyệt để mong thoát tội.
Người nước ngoài vẫn nói hắn là đồ quỷ làm nhục cho xã tắc. Vậy, dùng
hắn để làm gì?
(Đồng Hanh Phát) lại hặc tội Bùi Thì Hanh rằng: -Thì Hanh dùng tà
thuật dối vua, xui vua rút ngày để tang, làm cho bệ hạ mang tội thất hiếu
với tổ tiên. Vả chăng, việc để tang ba năm thì thời tiên đế cũng đã từng có.
Trước đây, thần hặc tội Thì Hanh, khiến hắn bị bãi chức Tham tri Tây Đạo,
thế mà nay lại cho hắn được thăng tới chức Chính sự tham nghị. Xét chữ,
chính cũng có nghĩa là chính đáng, nếu thân mình đã không chính đáng thì
việc làm sao có thể chính đáng dược. Thần nghe nói hào Lục Tam trong
quẻ Giải
, nguyên văn là Phụ tả thừa, trí khấu chí, có nghĩa là: kẻ tiểu
nhân mang tội lại leo lên xe ngồi thì ắt giặc dã sẽ tới. Hào này hẳn đúng với
bọn Thúc Huệ và Thì Hanh chăng?
Thái hậu nghe vậy liền hỏi Tể tướng: -Gián quan hặc tội như vậy, ta nên
tính sao?
