22. Chuyện bà Nguyễn Thị Niên
Nguyễn Thị Niên là vợ của Sơn Quận công Bùi Văn Khuê. Sơn Quận
công nguyên là võ tướng của nhà Mạc. Năm 1592, vì có chị ruột đang là
Hoàng hậu của Mạc Mậu Hợp, cho nên, bà Nguyễn Thị Niên vẫn thường
hay ra vào trong cung cấm. Thấy bà có nhan sắc mặn mà, Mạc Mậu Hợp
mưu giết Sơn Quận công Bùi Văn Khuê để cướp vợ của ông ta. Cơ mưu bị
bại lộ, Bùi Văn Khuê lập tức đem toàn hộ gia quyến và tướng sĩ dưới
quyền, chạy về với Nam triều. Sự kiện này khiến cho cả vua Lê lẫn chúa
Trịnh đều rất hồ hởi. Nhưng, ở với Nam triều chưa được mười năm. Bùi
Văn Khuê đã phản Nam triều mà về với Bắc triều
, dầu lúc đó Bắc triều
hầu như chẳng còn chút thực lực nào đáng kể nữa. Hẳn nhiên, lấy chồng thì
phải theo chồng, bà Nguyễn Thị Niên cũng bỏ Nam triều mà đi.
Sách Đại Việt sử kí toàn thư (Bản kỉ tục biên, quyển 18, tờ 1-b) đã chép
chuyện vợ chồng Bùi Văn Khuê từ khi về với Bắc triều như sau:
“Khi ấy (năm Canh,Tí, 1600 – ND), bọn Phan Ngạn, Ngô Đình Nga và
Bùi Văn Khuê đem quân lính theo về với họ Mạc, ra lời chiêu an các thành
thị để mưu việc lớn, nhưng bọn Phan Ngạn lại ngờ Bùi Văn Khuê có ý
khác, bèn sai người bắn chết Văn Khuê ở giữa sông. Từ đó, (Phan) Ngạn tự
xưng là Tiết chế Sinh Quốc công
, (Ngô) Đình Nga tự xưng là Thái bảo
Hoa Quận Công, còn em của Phan Ngạn (chưa rõ tên) thì xưng là Tiền Bộ
dinh Quỳnh Quận công
. Khi ra bảng yết thị hoặc lệnh cấm, chúng dùng
niên hiệu Càn Thống của họ Mạc. (Niên hiệu này là của Mạc Kính Cung,
dùng từ năm 1593 đến 1625 – ND).
Vợ Văn Khuê là Nguyễn Thị Niên muốn báo thù cho chồng, vừa khóc
vừa nói với quân lính của chồng rằng: -Người nào dốc sức đền ơn, giết
được (Phan) Ngạn thì sẽ được trọng thưởng.
Phan Ngạn nghe tin, giận lắm. Ngày 1 tháng 6 (năm 1600 – ND) Ngạn
dẫn quân đến Hoàng Giang để đánh nhau, bị quân của vợ Văn Khuê bắn
chết ở giữa sông”.
