25. Chân dung Ngô Quyền
Ngô Quyền sinh năm Mậu Ngọ (898), mất năm Giáp Thìn (944), hưởng
thọ 46 tuổi. Ông là một trong những nhân vật lừng danh vào hàng bậc nhất
của lịch sử nước nhà.
Chân dung Ngô Quyền được sách Đại Việt sử kí toàn thư (ngoại kỉ,
quyển 5) mô tả đại lược như sau:
“Vua là người mưu sâu, đánh giỏi, công tái tạo thật đáng đứng đầu các
vua. Vua họ Ngô, húy là Quyền, người Đường Lâm (nay thuộc huyện Ba
Vì, tỉnh Hà Tây), con nhà đời đời là quý tộc. Cha của vua là Ngô Mân, làm
chức Châu mục châu Đường Lâm. Khi vua chào đời, trong nhà vua bỗng có
ánh sáng lạ tràn ngập. Vua có dung mạo khác thường, lưng có ba nốt ruồi.
Các thầy tướng cho là lạ, ông có thể làm chủ cả một phương, nhân đó (Ngô
Mân) mới đặt cho vua tên húy là Quyền. Khi vua lớn lên, tướng mạo khôi
ngô mắt sáng như chớp, dáng đi thong thả như hổ, trí dũng hơn người, sức
có thể nâng được vạc. Sau, (Vua) từng làm nha tướng cho Dương Đình
Nghệ, được Dương Đình Nghệ gả con gái cho, lại cho được quyền quản
lĩnh Ái Châu (nay thuộc Thanh Hóa)” (tờ 20-b).
“Mùa xuân, tháng 3 (năm Đinh Dậu, 937), nha tướng của Dương Đình
Nghệ là Kiều Công Tiễn (Kiều Công Tiễn cũng là con nuôi của Dương
Đình Nghệ) đã giết chết Dương Đình Nghệ để đoạt chức.
Mùa đông, tháng chạp, nha tướng của Dương Đình Nghệ là Ngô Quyền
từ Ái Châu đem quân ra hỏi tội Kiều Công Tiễn. Kiều Công Tiễn sợ, bèn
sai sứ sang đút lót để cầu cứu quân Nam Hán. Vua Nam Hán lúc bấy giờ là
(Lưu) Cung muốn nhân nước ta có loạn mà đem quân đánh chết, bèn sai
con là Vạn Thắng Vương Hoằng Thao, lĩnh chức Tỉnh hải quân Tiết độ
sứ
, nhận tước Giao Vương, đem quân đi cứu Kiều Công Tiễn. Vua Nam
Hán tự làm tướng, đóng quân tại Hải Môn (Trung Quốc) làm thanh viện.
Tại đây, vua Nam Hán hỏi kế của quan giữ chức Sùng Văn Sứ
là Tiêu Ích.
Tiêu Ích nói: -Nay, trời mưa dầm tính đã mấy tuần, đường biển thì xa xôi
và nguy hiểm, đã thế, Ngô Quyền là người kiệt hiệt
, ta không thể coi
