57. Cuộc náo loạn phủ chúa năm Giáp Thìn (1784)
Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Chính biên, quyển 46,
tờ 3, 4 và 5):
“Kể từ ngày bọn Nguyễn Lệ được giao công việc trong chính phủ, việc
họ mưu tính nhiều nhất là ức chế kiêu binh. Bấy giờ có 4 người lính giả
danh bạn, ức hiếp vay tiền của một hiệu buôn ở phố Đông Hà, chẳng dè bị
bạn phát giác, bọn Nguyễn Lệ lập tức hạ lệnh chém đầu. Quân sĩ tuy rất tức
giận việc giết người một cách quá đáng, nhưng việc đã trót bị phát giác rồi,
họ chỉ còn biết im lặng cúi đầu nghe lệnh mà thôi. Bọn Nguyễn Lệ thấy thế,
cứ tưởng là uy quyền của mình đã được vững vàng, bèn nói với nhau rằng:
-Từ đây, cứ việc theo phép nước mà làm.
Khi ấy có viên Tri huyện là Mai Doãn Khuê (người xã An Đồng, huyện
La Sơn, lúc đó làm Tri huyện của huyện Đông Thành – ND) vì muốn lập
công với họ Trịnh, bèn nói riêng với Nguyễn Lệ rằng: -Bọn các ông cho là
kiêu binh đã dẹp yên nhưng có biết đâu là họa hoạn xảy ra, thật khó lường
được. Tôi nghe họ xôn xao bàn luận rằng, Hoàng Tự Tôn (chỉ Lê Duy
Khiêm – ND) do họ rước về, còn Hoàng thượng (chỉ vua Lê Hiển Tông –
ND) thì đang tuổi mỏi mệt. Xét cả tuổi lẫn đức, Hoàng Tự Tôn là người đã
trưởng thành, cho nên, họ đang tính tâu xin Nhà vua truyền ngôi (cho
Hoàng Tự Tôn), nghĩa là làm cho cả ngôi chúa lẫn ngôi vua đều dó họ định
đoạt, công lao của họ ắt sẽ phi thường. Đã thế, trong quân lại có kẻ bất
mãn, muốn sao cho Nhà vua được nắm quyền trong thiên hạ, bỏ hết quyền
bính của Chúa, nếu kế ấy mà thành thì tôi sợ rằng các ông sẽ chẳng còn đất
dung thân.
Nguyễn Lệ liền đem lời ấy báo với Trịnh Khải, Trịnh Khải sai (Mai)
Doãn Khuê cứ việc theo dõi từng người trong quân. Nhân dịp ấy, (Mai)
Doãn Khuê vu cho cháu ngoại của Tứ Xuyên Hầu Phan Lê Phiên là
Nguyễn Siêu rằng đã dự vào mưu ấy. Tuy tra khảo không ra chứng cứ
nhưng (Trịnh) Khải vẫn cho lời ố cáo (của Mai Doãn Khuê) là đúng, phong
ngay cho (Mai) Doãn Khuê tước bá, lại ban cho chức Quản lãnh của đội
