65. Chuyện cung đình, xuân Đinh Mùi (1787)
Tháng 11 năm 1782, Nguyễn Hữu Chỉnh bỏ vua Lê – chúa Trịnh mà về
với Tây Sơn. Tháng 6 năm 1786, Nguyễn Hữu Chỉnh đã dẫn quân Tây Sơn
đánh thẳng ra Bắc Hà. Chỉ hơn một tháng sau, Nguyễn Huệ đã tiến vào
kinh thành Thăng Long. Với cuộc tấn công ấy, chúa Trịnh Khải bị giết, vua
Lê Hiển Tông được tôn phò, nhưng chỉ hai ngày sau khi nhận lễ tôn phò ấy,
Lê Hiển Tông đã qua đời. Cháu nội của Lê Hiển Tông là Lê Duy Kỳ (tức
vua Lê Chiêu Thống) được đưa lên nối ngôi nhưng tình thế lúc ấy đã quá bi
đát, chính sự đã trở nên cực kì rối ren. Kế hoạch khôi phục quyền bính cho
Nhà vua của Lê Chiêu Thống bị thất bại, bản thân Lê Chiêu Thống cũng bị
truất phế hụt. Trong cơn hoảng hốt, Lê Chiêu Thống đã cho gọi Nguyễn
Hữu Chỉnh ở Nghệ An về.
Nguyễn Hữu Chỉnh vốn là tên giảo hoạt, theo Tây Sơn chẳng qua vì
không thể theo ai được đấy được mà thôi. Lãnh tụ của Tây Sơn là Nguyễn
Huệ biết rõ tâm địa của Nguyễn Hữu Chỉnh nên dung nạp để sử dụng trong
nhất thời chứ không hề tin Nguyễn Hữu Chỉnh. Tháng 8 năm 1786, Nguyễn
Huệ rút quân về Nam nhưng không cho Nguyễn Hữu Chỉnh biết. Hắn
hoảng sợ chạy theo và sau đó thì ở lại Nghệ An.
Nguyễn Hữu Chỉnh về kinh đô rồi mau chóng trở thành chỗ dựa của vua
Lê Chiêu Thống, nhưng cũng kể từ đó tai họa liên tiếp dội lên đầu con
người giảo hoạt này. Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục
(Chính biên, quyển 47, tờ 1, 2 và 3) chép:
“Từ khi đắc chí (vì được Vua tin dùng). Nguyễn Hữu Chỉnh dần dần trở
nên tự mãn và kiêu căng. Nhà vua cho rằng, vận nước đang lúc gian nan,
cho nên mọi việc lớn nhỏ của chính sự lẫn việc sưap đặt hay bổ nhiệm quan
lại, thường là làm theo ý của (Nguyễn Hữu) Chỉnh.
Bấy giờ, bọn Phan Lê Phiên vì là chỗ thân thiết cũ của (Nguyễn Hữu)
Chỉnh, (Uông) Sĩ Điển thì trước đó đã chịu đầu hàng và nạp cho (Nguyễn
Hữu) Chỉnh quả ấn của bộ Binh vốn do (Uông Sĩ Điển) giữ nên cũng được
