nước lớn do những trận mưa rào như trút nước từ các vùng thượng du về
đồng bằng dễ sinh ra nạn nước lụt, xưa kia hay phá vỡ đê điều, gây nên
nhiều sự thiệt hại về tài sản và tính mệnh cho dân chúng vùng Trung Châu.
Cuộc chống chọi với nước lũ hằng năm đe dọa đê điều, đáng kể là một công
cuộc vĩ đại của dân tộc Việt nam trải qua bao nhiêu thế kỷ trong khi khoa
học chưa được áp dụng. Đây là một cuộc chiến đấu giữa Người và Thiên
Nhiên, có lẽ đã hun đúc cho dân tộc chúng ta cái đức tính kiên nhẫn và một
tinh thần chiến đấu đáng kể. Trái lại vì lụt mà ruộng đất thêm màu mỡ, nhất
là ở đồng bằng sông Cửu Long. Mùa thu có những ngày nắng dịu nhưng về
những ngày chót, đời sống của cỏ cây bắt đầu ngưng trệ cho đến mùa đông
thì rõ rệt là mùa thu, nắng hanh thường hay phát sinh các bệnh lặt vặt và gió
bấc lạnh thổi buốt kèm với mưa phùn lại có những sự thay đổi thời tiết đột
ngột, đang nóng đổi ngay ra lạnh.
Từ cửa Hàn trở vào Nam Việt khí hậu hình như riêng biệt. ở đây có rõ
rệt hai mùa mưa, nắng, nhất là ở Nam Việt, nghĩa là có 6 tháng nắng. Trong
một ngày có nhiều trận mưa rào đổ xuống trong chốc lát rồi trời lại nắng rào
như thường. Buổi tối thường có gió mát. Ở đại phương này vấn đề thực
phẩm, khí hậu và nông nghiệp chịu ảnh hưởng của biển rất nhiều.
Sống trên đất Việt Nam, ngoài dân tộc Việt Nam còn có nhiều giống
khác nữa tại các vùng sơn cước mà người Việt ngày nay gọi là các đồng bào
Thượng, vì trải qua bao nhiêu thế hệ đã cùng sinh sống với nhau tuy không
trực tiếp nhiều, nhưng đã cùng chung lưng đấu cật những biến cố lớn lao
của lịch sử và không hề có sự mâu thuẫn gì về quyền lợi tinh thần hay vật
chất.
Ở miền thượng du Bắc Việt có dân Thái, Thổ, Mường, Mán, Mèo,
Nùng, Yao, Lô Lô... Ở các miền rừng núi Trung Việt có giống Mọi và
Chàm. Ở Nam Việt trong các vùng sơm lâm cũng có dân Mọi, Chàm, các
thành thị có Chà Và, Hoa Kiều, cùng người Thổ nguồn gốc Cao Mên, lâu
