IX. TRẦN DUỆ TÔNG (1372 –
1377
) Năm Nhâm Tí (1372) vua Nghệ Tông truyefn ngôi cho Thái Tử Kính lên
làm Thái Thượng Hoàng. Thái Tử Kính tức là vua Duệ Tông lấy Lê Thị làm
Hoàng Hậu (Lê Thị là em họ Lê Quý Ly).
Duệ Tông không nhu nhược như Nghệ Tông nhưng việc triều chính vẫn
do Thượng Hoàng quyết đoán. Thuở ấy Chiêm Thành thường đem quân
sang quấy nhiễu. Vua Duệ Tông liền cho huy động binh mã mở cuộc Nam
Chinh. Ngài hạ chiếu luyện tập quân đội, sửa soạn chiến thuyền, đặt thêm
quân hiệu, Quý Ly được cử làm Tham Mưu quân sự. Hoan Châu được đổi
làm Nghệ An, Diễn Châu làm Diễn Châu Lộ, Lâm Bình Phủ làm Tây Bình
Phủ. Dân chúng được lệnh sửa sang đường từ Thanh Hóa vào đến huyện Hà
Hòa (tức huyện Kỳ Anh ngày nay).
Năm Bính Thìn (1376) quân Chiêm lại sang phá Hóa Châu. Mặc dầu
đình thần cản ngăn, Duệ Tông quyết định cử binh đi chinh phạt. Quân dân
Thanh Hóa, Nghệ An phải tải 5 vạn thạch lương vào Hóa Châu và trước khi
đoàn quân Nam Chinh lên đường có mở một cuộc duyệt binh tại Bạch Hạc
dưới quyền chủ tọa của Thượng Hoàng.
Cuộc chiến tranh này đáng lẽ không có vì tuy thỉnh thoảng có sự quấy
nhiễu nhưng Chiêm Thành vẫn còn e ngại lực lượng của dân Việt. Ngay bấy
giờ dưới quyền Chế Bồng Nga mặc dầu Chiêm hùng mạnh hơn bao giờ hết
Chiêm vẫn phải tiến công Trần triều. Năm ấy họ Chế đem cống 15 mâm
vàng. Trấn Thủ Hóa Châu là Đỗ Tử Bình (một tên đại gian nịnh) lấy đi rồi
dâng sớ về triều xin cử đại binh đi đánh Chiêm để trừng phạt về tội vô lễ.
Lời sớ của Đỗ Tử Bình đã quyết định cuộc chiến tranh mà nhà Trần đã
