Sau bọn Bùi Văn Khuê và Phan Ngạn nghi ngờ mà giết lẫn nhau, còn
Ngô Đình Hàm chạy qua phía nhà Mạc.
Trịnh Tùng lúc này lo chống Mạc ở miền Bắc, lại ngại họ Nguyễn ở
phương Nam đánh thốc lên nên cho người vào gặp Nguyễn Hoàng lúc này
kế nghiệp cha là Nguyên Kim làm trấn thủ ở Thuận Hóa. Được rõ thái độ
của Nguyễn Hoàng không có ý phá Trịnh vì kiêng nể nhà Lê nên Trịnh
Tùng có thể đem quân ra Bắc phen nữa. Thủy, bộ đại quân của Trịnh bắt
được Bùi Thị giết đi còn Mạc Kính Cung chạy thoát được về Cao Bằng.
Dưới đời vua Lê Thần Tông (1619-1643) Mạc Kính Cung lại nhiều lần
chiêu tập được những quan lại bất mãn của họ Trịnh khởi binh đánh nhau
với họ Trịnh. Năm 1625, Kính Cung cũng bị bắt rồi bị giết. Mạc Kính
Thoan là cháu Mạc Kính Cung về hàng vua Thần Tông, được phong tước
Thái Úy Thông quận công, cho giữ đất Cao Bằng nhưng con là Mạc Kính
HOàn không chịu nộp cống, năm 1660 chúa Trịnh Tạc lại đem quân đánh
lui nhiều phen, sau Kính Hoàn theo Ngô Tam Quế chống lại nhà Thanh bị
tướng Trịnh là Đinh Văn Tả chiếm mất Cao Bằng. Hoàn chạy sang Long
Châu bị quân Thanh bắt được giải sang trả cho Trịnh. Từ đấy họ Mạc hết
quật khởi, nhưng con cháu có nhiều người được về làm quan với nhà Lê.
Chú thích:
[1] Theo C.B. Maybon thì Trịnh Cối bị các binh tướng không phục nên
phải trốn sang Mạc.
[2] Cũng theo C.B. Maybon trong “Histoire modern du pays d’An-nam”,
một số bộ đội của nhà Mạc chạy vào Thuận Hóa bị Nguyễn Hoàng là con
Nguyễn Kim đón đánh tan tành.
[3] Trong giờ phút đen tối này mà chỉ trong ít ngày nhà Mạc lại chiêu
mộ ngay được sáu, bảy vạn quân thì rõ lòng dân không phải không theo họ
Mạc. Có lẽ nhà Mạc bại vì những người lãnh đạo kém tài mà thôi. Việt
