Dưới triều Ân và Chu, nhà vua đặt phép tỉnh điền tức là chia đất ra làm
9 khu hình chữ tỉnh. Nhưng khu ở chung quanh là tư điền. Khu ở giữa là
công điền. Mỗi tỉnh phải cho 8 nhà cầy cấy công điền rồi nộp hoa lợi cho
Vua.
Dưới đời nhà Ân mỗi tỉnh có 630 mẫu. Mỗi nhà được 70 mẫu. Phép
đánh thuế gọi là phép trợ. Qua đời nhà Chu, mỗi tỉnh có 900 mẫu. Mỗi nhà
được 100 mẫu. Phép đánh thuế gọi là phép triệt. Cứ xét như trên đây mỗi
tỉnh có 8 nhà và mỗi nhà được cầy cấy từ 70 mẫu đến 100 mẫu, ắt rằng dân
số của mỗi nhà đây phải khá đông do nhiều gia đình tập hợp lại, trái lại một
gia đình thượng cổ có 5 hay 10 người làm thế nào mà khai khẩn được hàng
100 mẫu ruộng trong khi nông nghiệp chưa mở mang, điền khí còn thô sơ.
Ta còn có thể coi mỗi nhà ngày xưa ở Trung Quốc như một xóm lớn hay
một làng nhỏ ngày nay hoặc một họ mới hợp lý hóa được việc trên đây.
Sử lại chép dưới đời này Chu có lệ cú 20 tuổi thì được chia cho 100 mẫu
ruộng và số ruộng này được giữ tới 60 tuổi mới phải trả lại cho nhà Vua.
Nhà nào có con thứ nhì gọi là dư phu, đến 16 tuổi được lĩnh 25 mẫu ruộng.
Nhờ có phép chia ruộng như vậy nên trong dân không có sự chênh lệch quá
đáng về tài sản. Theo thiển ý chúng tôi, sự ghi chép trên đây có sự sai lầm
vì khoongtheer nào từ đời nhà Ân đến đời nhà nhà Chu tình trạng đất đai lại
có thể phân phối như vậy. Nhà Ân cấp cho mỗi nhà 70 mẫu, nhà Chu cấp
cho 100 mẫu rồi lại có thể cấp cho những trai tráng từ 20 tuổi mỗi người
100 mẫu. Như vậy số ruộng đất ở đâu ra mà cấp phát nhiều thế và mỗi trai
tráng 16 tuổi hay 20 tuổi đảm đương sao được từ 25 đến 100 mẫu? Đây là
tài liệu trích trong VIệt Nam Sử Lược trang 34. Ngoài ra chúng ta cũng
chưa từng thấy nói mẫu ruộng ngày xưa nhỏ hẹp hơn mẫu ruộng ngày nay,
để có thể tin một phần nào.
Đến đời Chiến quốc, phép chia đất bỏ đi, dân gian được tự do cầy cấy
tùy sức kể từ Lý Khôi làm tướng nước Ngụy và Thương Ưởng giữ chức
tướng quốc nước Tàu.
