sở này. Như Hồng Công, Macao cũng là một "thánh địa" của chủ nghĩa tư
bản, nhưng vì là dân châu Á, tại đây tôi không thấy lạ lẫm bằng khi ở châu
Âu.
Tôi chỉ thực sự bắt đầu thấy lo lắng khi Chang đưa tôi ra tàu đi Quảng
Châu. Tuần lễ sau đó, thực sự tôi đã phải hoạt động một mình!
Tuy nhiên, may mắn là Trung Quốc không đến nỗi xa lạ như tôi từng lo âu.
Dầu sao đi nữa thì đất nước này cũng là láng giềng của Bắc Triều Tiên và
cũng là một quốc gia cộng sản. Tôi có dịp để ý đến cuộc sống của thường
dân ở đây, điều đó thật thú vị và cùng một lúc, tôi phát hiện ra rằng họ sống
sung túc hơn dân Bắc Hàn. Cảm giác ấy vừa động viên tôi, vùa khiến tôi
thấy ngột ngạt. Tôi bắt đầu có cảm giác Bắc Hàn là quốc gia nghèo nhất thế
giới! Ở Trung Quốc, ít nhất các cửa hiệu còn có đầy ắp hàng hóa, những
tiệm ăn ngon lành thì lại rất rẻ.
Tôi ở Quảng Châu hai ngày trước khi đi tiếp lên Bắc Kinh. Đó là một thành
phố đông đúc, phương tiện giao thông chính là xe đạp. Có nhiều triệu xe
đạp ở đó. Tôi lại có dịp để tâm đến mức sống ở đây, tuy thấp hơn so với
châu Âu, nhưng vẫn cao hơn Bình Nhưỡng. Thực phẩm rất đầy đủ và ngoài
chợ đen, còn có thể mua được vài thứ đồ xa xỉ nho nhỏ. Tôi thấy hổ thẹn
cho quê hương mình!
Khi rời Bắc Kinh, tại cửa hàng miễn thuế ngoài ga xe lửa, tôi mua quà cho
các thượng cấp ở Bình Nhưỡng: 5 lọ thuốc thảo dược, hai chai rượu mạnh,
một hộp bút chì. Một cách nghiêm túc, tôi có cảm giác mình sống ở một đất
nước thật kỳ lạ.
Đặc trưng nhất có lẽ là sự đánh giá của tôi về chuyến di mà tôi phải nộp
cho cấp trên; đến giờ, nhìn lại, tôi thấy nó thật phi lý:
Chuyến đi của tôi tại các nước tư bản châu Âu càng khiến tôi thấy rõ những
gì tôi được học đều đúng đắn. Chỉ một nhóm nhỏ sống sung sướng, số còn
lại vô cùng cực khổ - điều này đúng từng từ một! Đó là một địa ngục!
Sau những con phố lấp lánh ánh điện nê-ông là những ngõ nhỏ tối tăm, nơi
con người phải sống như thú vật.
Tôi thấy những hàng quán sặc sỡ mà lũ lợn tư bản thường đến ăn, đó là
những kẻ hút máu và nước mặt đồng loại. Chó của chúng còn được ăn vận