Minh. Nhà Vua vô tình cứ tế ngựa vào vườn, bị quân canh ngăn cản lại.
Người đi theo hầu nhà Vua là Nguyễn Văn Quyên kêu rầm lên. Bọn lính
canh sợ đến tai vua Thanh, liều kéo nhau ra lôi vua Lê xuống ngựa mà đẩy
lên xe, đưa thẳng đến nhà ngục.
Quyên tức giận, quát lớn:
- Bọn chó Ngô kia, sao dám làm nhục đến Vua tao?
Rồi nhặt gạch đá mà ném bừa vào bọn lính canh.
Bọn này xô đến đánh Nguyễn Văn Quyên đến nhừ tử, rồi bắt giam. Một
tháng sau, Quyên được tha thì vì những vết thương mà chết.
Khi vua Lê đương bị giữ tại Thận hình ti, Hòa Thân sai người đến Tây
An Nam doanh bảo Thái hậu viết biểu tâu, trong đó nói quốc vương vẫn
tình nguyện ở yên Trung Quốc. Việc xông xáo vào vườn kêu xin viện binh
là do bọn bề tôi xúi giục. Đương thảo thì chợt có viên nội giám là Nguyễn
Trọng Đặc bước vào, trông thấy, liền giằng lấy biểu xé đi, nói:
- Cứ mắc lừa người ta mãi, để bề tôi chết cả hay sao?
Từ đó Hòa Thân cấm chỉ không cho hai doanh đi lại với nhau nữa.
Thành thử chung quanh vua Chiêu Thống chỉ trơ trọi có Thái hậu, Nguyên
tử và mấy người hầu. Bị thua trận, bị mất nước, tiếp lại bị người Tầu lừa đối
và kinh bỉ, nhà Vua tuy đau khổ, nhưng còn có chỗ để tự yên ủy là san sẻ
được cái đau khổ ấy với bọn bề tôi tòng vong. Đến nay thì cái hạnh phúc
sau cùng ấy cũng không còn nữa, vì Thanh triều đã đầy ải mỗi người đi một
nơi, khiến cho nhà Vua rầu rĩ suốt ngày, mở miệng không biết phàn nàn với
ai được.
Để thống mạ
cái dã tâm của bọn Hòa Thân, bọn cựu thần nhà Lê đã
thảo nên mấy thiên đường luật dưới đây:
“Nhất tâm báo quốc thử thân khinh,
