đánh Chiêm Thành của nhà vua không gì lay chuyển được. Trương Đỗ cố
can hai lần nữa, bầy tỏ đến cạn nhẽ. Vua vẫn không nghe, ông treo áo mũ và
phẩm hàm tại ngự sử đài rồi tay không về Cơ Xá.
Trương Đỗ thời niên thiếu đã tỏ ra người có chí khí. Một hôm thấy phía
bãi bắn ngoài hồ Dâm Đàm, quân hội bắn đông lắm. Ông ghé xem chăm
chú. Tướng quân coi sóc cuộc thi bắn liền hỏi: "Mày có biết bắn không?".
Trương Đỗ trả lời: “Xin cho bắn thử". Ông bắn ba phát liền, đều trúng cả
hồng tâm. Tướng quân kinh ngạc, muốn nhận ông làm con nuôi. Ông khước
từ bỏ về. Và ông cũng bỏ luôn nhà đi du học. Ông học thông tuệ khác
thường, nổi tiếng hay chữ một thời. Khi thi đỗ tiến sĩ, được bổ dụng ngay.
Ông là người ưa nói thẳng. Ngay cả với vua cũng thế thôi. Can vua hết lời
không được. Biết vua là người hẹp lượng lại kiêu ngạo, trước sau rồi cũng
chết vì thói ngông cuồng. Trương Đỗ bỏ về. Và từ đấy không ra làm quan
nữa. Khi ông mất ai cũng thương tiếc, dân Nghi Tàm làm ma cho ông to
lắm; rồi rước thờ ông làm thành hoàng làng. Con cháu ông nối đời làm quan
và cũng giữ được nếp thanh liêm như ông.
*
Lại nói về Chế Bồng Nga, từ khi sai La Ngai đánh thẳng vào Thăng
Long đem chiến thắng huy hoàng trở về. Nhà vua lấy làm tự đắc, coi như đã
rửa được cái nhục mấy trăm năm trước Lê Hoàn phá nát kinh thành Trà
Kiệu, Lý Thường Kiệt vào tận Chà Bàn bắt vua Chế Củ. Chế Bồng Nga cho
cả nước mở hội ba ngày mừng chiến thắng. Bồng Nga mưu toan xây dựng
một đội quân cực mạnh để thôn tính Đại Việt.
Việc đang tiến hành thì được tin Duệ tông lên ngôi, quyết chí báo thù.
Quân thám thính về báo các việc Duệ tông đã làm như luyện quân, sửa
đường, tích lương... Và gần đây thì tình hình chiến cuộc có chiều hướng sắp
khai diễn.
Chế Bồng Nga họp tả hữu bàn đến nát nước mà vẫn chưa ngã ngũ.
Người cho nên đánh trước khi Đại Việt xuất chinh. Người lại nói chỉ nên
đánh vào Châu Hóa đốt hết lương thảo, đánh ra Nghệ An phá cầu cống
đường sá rồi rút về phòng bị.
