2/ Khi tôi lớn lên, phong trào yêu nước phát triển mạnh. Khoảng đầu
năm 1926, một số lớn anh em học sinh Trường Thành Chung (Hải Phòng),
chúng tôi đến khúc đường trước vườn hoa Huyện Rào, dương biểu ngữ đón
đường toàn quyền Va-ren từ Đồ Sơn về, “cám ơn” hắn đã ân xá cụ Phan
Bội Châu, đây là một cuộc tập dượt nhỏ, có ý nghĩa vì chúng tôi không đi
theo tên đốc học Faggianelli đến Sở đốc lý Hải Phòng để biểu lộ lòng cảm
tạ. ít tháng sau, chúng tôi tham gia lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh ở chùa
Dư Hàng; một trong số người đứng tổ chức lễ ấy là Nguyễn Phương Thảo,
học sinh cũ của trường Tiểu học Bo-nan, sau này là Trung tướng Nguyễn
Bình.
Năm 1927, chúng tôi diễn kịch “Lọ vàng”, “Bạn và vợ” để lấy tiền giúp
đồng bào bị nạn lụt. Ở Hải Phòng, tinh thần yêu nước lên cao trong học
sinh, chúng tôi dịch các bài học soạn bằng tiếng Pháp ra quốc văn, in thạch
(in bằng cách dùng thạch đổ vào khuôn, in chữ hoặc bản vẽ lên bằng mực
đặc rồi truyền sang giấy trắng) để giúp lẫn nhau học cho dễ. Bản thân tôi
dịch các bài thực vật học, ít lâu sau thì tôi tham gia 1 tiểu Sở Việt Nam
Thanh niên Học sinh Cách mạng Đồng chí Hội. Tôi có viết truyền đơn, in
truyền đơn; chúng tôi học quyền, học kiếm. Cuối hè 1927, tôi thôi tham gia
phong trào, bỏ cuộc đấu tranh cách mạng. Thế Lữ và Vũ Văn Hiền bền bỉ
hơn tôi thêm một thời gian. Một số khác kiên trì đấu tranh cách mạng, bị
địch đem đày và làm chết ở Côn Đảo như Nguyễn Văn Hới; giam giữ và
quản thúc như Đỗ Kim Điến và Bùi Đắc Thanh (2 anh này chết khoảng
năm 1944, 1946), có người tiếp tục hoạt động và còn sống đến nay như Vũ
Văn Tấn tức Tố Lang - Xưởng phim Việt Nam.
Năm 1929, tôi tốt nghiệp Cao đẳng Tiểu học. Không có điều kiện học
Ban Tú tài “Bản xứ”, về nhà bắt đầu học chương trình Tú tài trung học
Pháp. Cuối năm 1930, tôi bắt đầu đi làm và được bổ vào Vinh. Tôi mới lấy
vợ, chăm lo hạnh phúc riêng, mải miết học hành [...].
3/ Năm 1937, tôi vào Hội Nhân quyền (Ligue des drois de l’Homme et
du Citoyen), chi Hội Nam Vang. Tôi làm phó thư ký, giữ hồ sơ, thu nguyệt
