TIỀN TỆ VÀ THƯƠNG MẠI 153
lượng hàng lớn như đường, tơ và các thứ khác vẫn còn được
trao đổi tự do và hằng ngày tại các thị trường địa phương. Như
thế vẫn còn có chỗ cho các nhà sản xuất tư nhân kiếm lời. Việc
các thương gia và nhiều người khác trong vùng Hội An đã làm
giàu một cách đáng kể không phải là một vấn đề gây tranh cãi.
Vũ Minh Giang đã cung cấp cho chúng ta một ví dụ lý thú về
điểm này khi ông so sánh các vật cúng được ghi nhận tại hai
ngôi chùa Phật giáo vào giữa thế kỷ 17, một ở gần Hội An và
một ở Phố Hiến, trung tâm thương mại chính tại Đàng Ngoài.
Các tính toán của tác giả cho thấy rằng các đóng góp cho ngôi
chùa ở phía nam trung bình cao gấp tám lần các đóng góp cho
ngôi chùa ở phía bắc, và rằng phần đóng góp ở phía bắc chủ
yếu gồm thóc gạo, trong khi đó, ở phía nam, những đóng góp
này thường là bằng tiền
1
.
Đồng và tiền kim loại
Trong danh sách các mặt hàng nhập vào Đàng Trong, chúng
ta thấy tiền kim loại luôn nằm trong số các mặt hàng được ưa
chuộng nhất. Danh sách Iwao Seiichi cho trong Shuinsen boeki-
shi no enkyu (châu ấn thuyền mậu dịch chi nghiên cứu) cho
chúng ta biết tiền kim loại là một trong những mặt hàng chính
được xuất cảng từ Nhật sang Đàng Ngoài và Đàng Trong vào
đầu thế kỷ 17
2
. Cơ sở của việc buôn bán này là chính sách của
chính quyền Nhật Bản nhằm thống nhất tiền tệ quốc gia của họ.
Từ thế kỷ 15 đến giữa thế kỷ 16, người Nhật đã nhập đồng tiền
kim loại gọi là Eiraku-tsuho (đồng tiền gốc Vĩnh Lạc) từ Trung
1 Vũ Minh Giang, “Contributions to Identifying Pho Hien Through Two Stele”, trong Pho Hien (Hanoi: The
Gioi, 1994), trg. 123.
2 Iwao Seiichi, Shuinsen boeki-shi no kenkyu, trg. 241.
www.hocthuatphuongdong.vn
