154
XỨ ĐÀNG TRONG
Hoa trong khi tiền chính thức của người Trung Hoa cũng được
pha trộn với loại tiền đúc của tư nhân từ Nhật Bản và Trung
Hoa (tiếng Nhật gọi là bita-sen). Năm 1608, chính quyền Nhật
cấm lưu hành tiền Eiraku
1
. Đây là một trong những nỗ lực tiêu
chuẩn hóa tiền tệ Nhật Bản.
Việc cấm lưu hành các đồng tiền này trong nước đã đem lại
cho các thương gia của thuyền châu ấn cơ hội thu những món
lời lớn qua việc buôn bán các đồng tiền này tại Đàng Trong.
Như Bảng 2 trong chương 3 cho thấy, số thuyền châu ấn đến
Đàng Trong đã gia tăng đáng kể từ năm 1610. Điều này cho
phép chúng ta kết luận là hai sự kiện này có quan hệ chặt chẽ
với nhau. Các báo cáo của VOC cũng cho phép chúng ta nghĩ
đến mối quan hệ này. Năm 1633, VOC đem đến Đàng Trong
930 xâu tiền Eiraku (người Hà Lan gọi là Ierack hay Erack), và
360 xâu vào năm 1634. Sau đó, các “Ierack” này biến khỏi danh
sách các đồng tiền VOC đem đến Đàng Trong
2
. Người Hà Lan
mua các đồng tiền này với giá 10%, 25 năm su khi các đồng tiền
này bị cấm. Người Nhật có thể mua các đồng tiền này với giá rẻ
hơn. Do đó, thời điểm cao để các thương gia người Nhật đem
các đồng tiền này đến Đàng Trong phải là giữa các năm 1610 và
1630. Việc buôn bán này hẳn đã lôi cuốn các thương gia người
Nhật đến Đàng Trong
3
. Người Hà Lan nói vào năm 1636 rằng
những nhà buôn có châu ấn thuyền như Hirano Tojiro đã tạo
được những món lời khổng lồ khi chở tiền kim loại đến Đàng
Trong
4
.
1 Takizawa, T., “Early currency policies of the Tokugawa’s, 1563-1608”, Acta Asiatica, No.39, 1980, trg. 22.
2 A. van Aelst, “Japanese coins in southern Vietnam and the Dutch East India Company, 1633-1638”
Newsletter of the Oriental Numismatic Society, No. 109, 11-12, 1987 (n.p.)
3 Người Nhật xem các đồng tiền Nhật như là một món hàng xuất khẩu hơn là một thứ vốn.
4 General Missiven van Gouverneurs-General en Raden van Heren XVII der Verenigde Oostindische
Companie, tập 1, trg. 513. Trích trong Innes, The Door Ajar, quyển 2, trg. 586.
www.hocthuatphuongdong.vn
