190
XỨ ĐÀNG TRONG
Chúng ta thử lấy những người đã mua chức tước trên đây
làm ví dụ. Những người này được quyền hằng năm thu thuế
trên các nhiêu phu của họ:
Ký phủ: 5 quan;
Ký huyện: 3 quan;
Cai tổng: 3,5 quan.
Về phần họ, họ phải đóng cho nhà nước:
Chức vụ
Tiền bằng
và trầu
Hậu phủ
Sinh nhật
chúa và Tết
Ký phủ
10
1
3 15 đấu gạo
Ký huyện
4
0,8
2 12 đấu gạo
Cai tổng
4
0,8
2 12 đấu gạo
Các con số này gần gấp ba lần thu nhập chính thức của họ,
không kể tiền họ phải trả để có được bằng mới (1,5 quan đến 4
quan tùy theo chức vụ)
1
và tiền con dấu (từ 1,3 đến 1,9 quan).
Lê Quý Đôn tiết lộ là tiền con dấu này vào túi các tớ gái và các
công chức cấp thấp trong cung điện Huế
2
.
Khác với phía bắc, tại Đàng Trong, những người đứng đầu
làng
3
cũng phải đóng thuế thân. Những người này lãnh từ 1,8
đến 2,7 quan mỗi năm do các nhiêu phu của họ đóng cho họ,
nhưng lại phải đóng thuế thân cho nhà nước từ 2,35 đến 3,45
quan một năm và 1 quan tiền bằng và tiền quà biếu vào dịp Tết
và sinh nhật của chúa. Ngoài ra, họ còn phải trả 47 quan để
1 Phủ biên, quyển 3, trg. 124-135.
2 Phủ biên, quyển 3, trg.124b.
3 Chúng tôi gộp ở đây cả tướng thần và xã trưởng. Hai chức vụ này giống nhau, cả hai cùng đứng đầu
một làng và công việc là chủ yếu thu thuế của làng.
www.hocthuatphuongdong.vn
