VÙNG ĐẤT MỚI 39
[năm 1555] Quân của giặc (Mạc) chất lấp kín sông Đại Lại
(ở Thanh Hóa), nước sông đều sắc đỏ... Quân giặc hơn vài vạn
chết gần hết.
[năm 1581] Chém được hơn 600 thủ cấp của quân Mạc trong
trận này.
[năm 1589] Chém được hơn 1.000 thủ cấp của quân Mạc.
[cuối năm 1591, trong trận nhà Lê chiếm lại Thăng Long]
Chém được hơn 1 vạn thủ cấp của quân Mạc. Người trong thành
tranh nhau xuống thuyền qua sông, bị chết đuối đến hơn 1.000
người.
[đầu năm 1592, vẫn trong trận lấy lại Thăng Long] Chém được
hơn 1.000 thủ cấp của quân Mạc.
[tháng 2-1593] Chém được hơn vài nghìn thủ cấp.
[tháng 5-1593] Chém đến hàng vạn người.
[năm 1595] Chém được 600 người.
[năm 1596] Chém được 2.298 thủ cấp.
Cho dù là kẻ thắng trận có phóng đại chút ít thì vẫn phải nhìn
nhận rằng dân số trong thời kỳ này có giảm, nhất là khi thiên
tai lại diễn ra liên tục cùng lúc với chiến tranh.
Ngược lại, vùng Thuận Hóa lại xem ra tương đối yên tĩnh.
Nhà Mạc tuy có tìm cách tấn công Thuận Hóa vào năm 1571,
nhưng họ đã bị Nguyễn Hoàng đánh bại. Cả Toàn thư lẫn Tiền
biên đều nói rằng vùng đất này “dân không trộm cắp, cổng ngoài
không phải đóng, thuyền buôn nước ngoài đều đến buôn bán”
1
.
Thuận Hóa, dĩ nhiên, trở thành nơi trú ẩn của dân tỵ nạn từ
phía bắc. Tiền biên ghi nhận có hai làn sóng tỵ nạn đổ về Thuận
Hóa vào các năm 1559 và 1608. Toàn thư cũng thường nói đến
1 Toàn thư, quyển 3, trg. 868. Tiền biên, quyển 1, trg. 23.
www.hocthuatphuongdong.vn
