LỰC LƯỢNG VŨ TRANG CỦA ĐÀNG TRONG 81
múa đao thương, nhắm hàng voi xông tới. Hỏa khí đốt lên, khói
bay mù mịt, voi vẫn đứng yên. Bỗng chốc, trống đồng đánh liên
hồi, các quân phấn dõng xông vào voi, bọn nài bổ câu liêm vào
đầu, võ sĩ đâm vào đùi. Bầy voi chạy thẳng đến rượt đuổi. Quân
lính lui tránh; mỗi con voi lấy vòi quấn một bù nhìn bằng rơm
đem về. Thớt voi nào chạy hơi chậm, liền bị thương đâm, búa bổ,
chảy máu đứt da, đến đỗi có con quá mệt. phục quy không thể
dậy nổi. Tan trận, lấy đó phân hơn thua... Thường thường có 50
lính coi việc diễn tập. Mấy năm gần đây, những trận đánh với
Đông Kinh (Hà Nội), Chiêm Thành, quân ta thắng trận, phần
lớn nhờ sức voi”
1
.
Tây Sơn cũng có một đơn vị voi lớn gồm 300 con. Điều lý
thú ở đây là trong số những người chỉ huy đơn vị này, có một
số là phụ nữ. Cầm đầu đơn vị voi này là nữ tướng Bùi Thị Xuân.
Trong khi đó một trong số các bà vợ của Nguyễn Nhạc lại nổi
tiếng là người có tài huấn luyện voi. Đây là một đội quân mạnh
đến độ vào năm 1797, Nguyễn Ánh đã phải nhìn nhận rằng:
“Khi lâm trận trên bộ, kẻ thù của chúng ta chỉ dựa vào voi”. Và
để đối phó với đạo quân này, ông đã ra thông báo là “từ nay trở
đi, kẻ nào giết được một con voi cùng với binh lính điều khiển
voi thì được thưởng 50 quan tiền mặt và được thăng một cấp”
2
.
Sau khi đánh bại quân Thanh vào năm 1789, Nguyễn Huệ ra
lệnh đóng một số chiến thuyền lớn có thể chuyên chở một đơn
vị voi để chuẩn bị lâm chiến ngay trên đất Trung Hoa.
3
1 Đại Sán, sđd. trg. 26.
2 Tiền biên, quyển 9, trg. 443.
3 Ngô Thì Chí, Hoàng Lê nhất thống chí, E.F.E.O., Paris, Đài Bắc, 1986, trg. 242.
www.hocthuatphuongdong.vn
