LỰC LƯỢNG VŨ TRANG CỦA ĐÀNG TRONG 83
như Đàng Trong, việc vận chuyển bằng đường biển chắc chắn
là phương tiện quan trọng nhất. Đại Sán kể là có nhiều thuyền
chở gạo. Ông cũng cho biết là trong thuyền của ông có 64 binh
lính, nhưng không thấy có đồ nấu nướng và ông lo lắng không
biết họ ăn uống làm sao cho tới lúc ông thấy có một số chặng
nghỉ dọc bờ biển, tại đây có sẵn thức ăn cho những người đi
trên thuyền như ông và binh lính
1
.
Không thấy có tư liệu nào nói về việc vận chuyển trước năm
1667. Có thể vào những năm đầu xảy ra cuộc chiến, vấn đề
vận chuyển chưa quan trọng lắm. Vấn đề này chỉ thực sự quan
trọng khi số binh lính gia tăng. Và khi chiến tranh giữa chúa
Trịnh và chúa Nguyễn kéo dài, vấn đề vận chuyển có thể đã trở
thành một vấn đề lớn, không chỉ đối với chúa Trịnh vì phải trải
qua một đoạn đường dài mới tới được chiến trường mà đối với
cả chúa Nguyễn nữa vì ông cũng rất cần nhân lực để thực hiện
việc tiếp tế.
Quân địa phương
Trên đây, chúng ta đã nói nhiều về chánh binh, tức quân
chính quy. Nhưng lực lượng vũ trang không chỉ có quân chính
quy. Mỗi tỉnh đều có mộ binh cho địa phương của mình. Đội
binh này được gọi là thổ binh (địa phương quân) hoặc thuộc
binh (đội quân phụ thuộc). Người ta cho rằng loại quân binh
này còn đông hơn gấp nhiều lần đội quân chính quy. Xem ra
chúa Nguyễn muốn có nhiều người vào thổ binh hơn là vào
quân đội chính quy vì chính quyền trung ương và chính quyền
địa phương đều không phải trả lương cho thổ binh. Người gia
1 Hải ngoại kỷ sự, quyển 4, trg. 2.
www.hocthuatphuongdong.vn
