84
XỨ ĐÀNG TRONG
nhập thổ binh được miễn thuế. Đa số hoạt động như dân quân,
tuần tra, phu khuân vác hoặc lao công hơn là binh sĩ thực thụ.
Họ khác người dân thường ở chỗ họ có nhiệm vụ dẹp yên các
cuộc nổi dậy ở địa phương hay các vụ gây rối do các nhóm thiểu
số hay trộm cướp. Việc thành lập các đơn vị dân quân này giúp
cho chính quyền hành chánh địa phương, thường được tổ chức
một cách lỏng lẻo, bảo vệ được an ninh, trật tự tại địa phương.
Và chắc chắn việc thành lập các đơn vị dân quân này cũng góp
phần vào việc ngăn ngừa người dân tham gia các cuộc nổi dậy
vì số lớn thanh niên tại địa phương đã được đoàn ngũ hóa.
Hầu hết binh lính là người Kinh. Nhưng theo Nam hà huệ
lục, một thủ bản còn giữ được tại Viện Hán Nôm ở Hà Nội thì
chúa Nguyễn có sử dụng một số người Thượng trong lực lượng
vũ trang, có thể là vì dân ở các vùng đồng bằng quá ít:
“có một số người ở miền núi bị bắt lính. Những người này
thường là người Thượng hay thuộc về các dân tộc phải triều cống
và bị ép làm nô lệ, con cái của họ sẽ không bao giờ được phép vào
sổ đăng bộ (nhưng còn binh lính?)
1
.
Cuối cùng, chúng ta cũng cần phải nói là chúa Nguyễn đã để
cho vua Chăm được duy trì một đội quân nhỏ. Phủ biên nói là
ở Dinh Bình Thuận, có một số binh lính làm bảo vệ cho phiên
vương Chăm. Các binh lính này là người Chăm. Họ không có
lương và cũng không được vào sổ đinh.
Việc mộ lính và đời sống của binh lính
Luật của họ Nguyễn về việc mộ lính rất nghiêm nhặt. Vachet
viết vào khoảng năm 1671 là “Kẻ tìm cách trốn lính sẽ mất
1 Nam hà huệ lục, tập 1.
www.hocthuatphuongdong.vn
