Tưởng tượng, những vòng tròn trên đại diện cho tiền lương của bạn và
của đồng nghiệp bạn trong hai công việc khác nhau. Vòng tròn ở giữa là tiền
lương của bạn, và những vòng tròn xung quanh là tiền lương của đồng
nghiệp. vòng tròn hình 1 tượng trưng cho công việc đầu tiên, và vòng tròn
hình 2 đại diện cho công việc thứ hai của bạn. cả hai công việc bạn đều kiếm
cùng một số tiền như nhau – được biểu thị là hai vòng tròn xám có cùng kích
thước. tuy nhiên về mặt tâm lý, bạn lại không cảm thấy như thế. Trong công
việc đầu tiên, bạn kiếm được nhiều tiền hơn đồng nghiệp, và vì vậy, về mặt
tâm lý, bạn cảm thấy hoàn toàn hài lòng với tình huống. trong công việc thứ
hai, đồng nghiệp kiếm được nhiều tiền hơn bạn và do vậy về mặt tâm lý, bạn
cảm thấy thật bất mãn với tình huống.
Khi nhìn vào vận rủi trong cuộc đời, người may mắn và người không may
thường hay có kiểu “suy nghĩ so sánh” như vậy. ở phần trước, Clare xúi quẩy
luôn nhin vào mặt tiêu cực của kịch bản không may tưởng tượng mà tôi giới
thiệu cho cô. Ngoài ra, cô cũng hay phóng đại ảnh hưởng của vận rủi bằng sự
so sánh mình với người có vẻ may mắn hơn mình. Trong một cuộc phỏng
vấn, cô kể cho tôi nghe tại sao cô cảm thấy không may trong nghề nghiệp
hiện giờ của mình: “nếu có gì sai sót trong công việc thì y như rằng đó là tôi,
chứ chẳng bao giờ là do ai khác. Tôi luôn chứng kiến những người cùng công
sở gặp may – tậu xe mới, đi nghỉ mát, gia nhập những câu lạc bộ thượng lưu,
được nghỉ phép – trong khi tôi chẳng đủ tiền để đi nghỉ mát, đâm ra hay nghĩ
ngợi” tại sao cứ phải là mình”
Ngược lại, người may mắn có khuynh hướng xoa dịu ảnh hưởng của vận
rủi bằng cách so sánh mình với những người ít may mắn hơn. Một ví dụ đặc
biệt thuyết phục về điều này là Mina, một người tham gia công trình nghiên
cứu của tôi. Mina lớn lên ở Ba Lan trong suốt hồi đầu thế chiến thứ hai. Ngày
nào lực lượng chiếm đóng cũng vây ráp người đi trên đường và tống vào trại
giam hoặc trại tập trung. Ngày nọ, Mina thoát khỏi cuộc bố ráp trong gang tấc
nhờ lủi nhanh vào một khoảng sân nhỏ. Rủi thay, nhiều bạn bè cô và gia đình
họ không được may mắn như vậy. cho nên, chẳng hề ngạc nhiên khi suốt cuộc
đời bà vẫn luôn bị ám ảnh bởi những biến cố ấy. nó ảnh hưởng đến cách bà
nhìn nhận những vận rủi mình gặp phải: “hễ khi nào óc điều xấu xảy ra thì tôi
lai nghĩ về những hồi đó, và hiện giờ còn khổ hơn mình nhiều – họ chết trong
trại tập trung hoặc bị thương tật vì chiến tranh. Tôi nghĩ mình có thể không
may lúc này lúc khác, nhưng chưa đến nỗi khủng khiếp như tình cảnh mà họ
phải chịu đựng, thế rồi tôi nhận ra mình hạnh phúc hơn họ nhiều.
Tóm lại, người may mắn làm giảm tác động cảm xúc của vận xui mình
gặp bằng cách tưởng tượng tình huống có thể thậm chí xấu hơn, và bằng cách
so sanh với những người phải chịu xui rủi hơn mình.
Nguyên tắc phụ 2
