Doanh thu của Xerox tăng hơn 1 tỷ đô la trong vòng dưới 10 năm nhờ
việc chấp nhận rủi ro đối với một phát minh công nghệ. Sau đó, họ lại trải
qua một giai đoạn “lạc lối” do … không chịu mạo hiểm đối với những phát
minh của chính họ.
Họ chuyển hội sở chính ra khỏi Rochester, đến một thành phố lộng lẫy
hơn là Stamford, Connecticut. Những sàn nhà lát nhựa tổng hợp được thay
thế bằng những tấm thảm dày, những chiếc bàn làm việc bằng kim loại biến
mất và thay vào đó là những chiếc bàn bằng gỗ tốt. Hầu hết nhân viên trong
trụ sở công ty là những “người của những chiếc máy dạng hộp”. Họ lớn lên
và trở nên giàu có với những chiếc máy copy Xerox hình hộp, và họ thấy
tương lai có thể bán được nhiều máy copy hơn nữa.
Trong lúc đó, năm 1970, công ty đã thành lập một cơ sở nghiên cứu ở
Palo Alto, California. Năm 1973, cơ sở này đã cho trình làng sản phẩm
Alto. Đó là “máy tính cá nhân” đầu tiên, có màn hình thiết kế theo kiểu đồ
họa với các biểu tượng, có thể mở được nhiều trang cùng một lúc, và có
một thứ đồ chơi nho nhỏ xinh xinh được gọi là con chuột (mouse).
Ở thời điểm đó, Xerox đã đi trước các đối thủ cạnh tranh tương lai của
nó ít nhất là 5 năm. Tuy nhiên, những “người của những chiếc máy dạng
hộp” ở trụ sở chính của công ty lại không chịu chấp nhận rủi ro với phát
minh nói trên. Như tôi đã nói, đó là một trong những căn bệnh nguy hiểm
nhất của thành công. Hai bệnh khác là tự mãn và kiêu ngạo. Các kỹ sư cuối
cùng đã bỏ trung tâm nghiên cứu Palo Alto và sang làm việc cho các công
ty như Apple và Microsoft . Họ phàn nàn rằng họ thậm chí còn không có
được sự lưu tâm của các nhà lãnh đạo cấp cao ở các văn phòng được trải
thảm dày ở Stamford.
Đến cuối những năm 1990, Xerox mất vị trí dẫn đầu trong ngành sản
xuất máy copy, báo cáo thua lỗ và công bố một đợt sa thải nhân viên lớn.
Năm 2002, Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ đã phạt công ty vì hạch toán kế
toán trái luật và phạt một số nhà quản lý vì tội lừa đảo chứng khoán. Tuy
nhiên, ở thời điểm tôi viết những điều này, Xerox vẫn đang tồn tại cùng
