cải thiện hiểu biết này thường tồn tại ngay cả trong các bài nghiên cứu tốt
nhất. Ví dụ như một kết luận quan trọng trong cuốn Từ tốt đến vĩ đại (New
York: HarperBusiness, 2001) của Jim Collins là các nhà điều hành của các
công ty thành công này không phải là những con người hào nhoáng và đầy
lôi cuốn, mà là những con người khiếm tốn biết tôn trọng ý kiến của người
khác. Một cơ hội tốt để phát triển căn cứ nghiên cứu của Collins là đặt câu
hỏi “Có khi nào bạn thực sự không muốn có một CEO khiêm tốn, kém lôi
cuốn không?” Chúng tôi nghĩ là có – và xác định các tình huống khác nhau
trong đó cá tính và tính khiêm tốn là ưu điểm hoặc nhược điểm sẽ giúp ích
rất nhiều cho ban giám đốc.
20. Chúng tôi muốn cảm ơn Matthew Christensen của Tập đoàn Tư vấn
Boston vì đã gợi ý dùng ví dụ từ ngành hàng không này để giải thích vì sao
phân loại đúng cách là nền tảng để mang lại tính dự đoán được. Hãy để ý
tầm quan trọng của việc các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra các tình huống
trong đó các cơ chế cất cánh và ổn định không giúp chuyến bay thành công.
Chính công cuộc tìm kiếm thất bại đã khiến thành công trở nên khả thi vững
chắc như vậy. Không may là nhiều người nghiên cứu về quản trị lại có vẻ
mong muốn không phải chỉ ra những trường hợp mà giả thuyết của họ không
dự đoán được chính xác. Họ tránh nghiên cứu những điều dị thường thay vì
tìm kiếm sự dị thường và vì vậy góp phần gia tăng sự khó đoán định. Vì vậy,
phần lớn sự khó đoán định trong gây dựng doanh nghiệp tồn tại là do chính
những người nghiên cứu và viết lách về các vấn đề này. Đôi khi chúng tôi
cũng chịu thua vấn đề đó. Chúng tôi khẳng định rằng trong quá trình phát
triển và cải thiện các giả thuyết trong cuốn sách này, chúng tôi thực sự đã cố
gắng phát hiện các trường hợp ngoại lệ và dị thường mà giả thuyết không dự
đoán được; nhờ đó, chúng tôi đã cải thiện đáng kể các giả thuyết này. Nhưng
dị thường vẫn tồn tại. Ý thức được điều này, chúng tôi đã ghi chú lại trong
sách. Nếu có độc giả nào quen thuộc với các dị thường mà các giả thuyết này
chưa lý giải được thì hãy giải thích cho chúng tôi, để chúng ta có thể cùng
nhau cải thiện mức độ dự đoán được khi xây dựng doanh nghiệp.
21. Ví dụ như trong các nghiên cứu về cách các công ty giải quyết thay đổi
về công nghệ, các nhà nghiên cứu trước đây đề xuất phân loại theo thuộc
tính, chẳng hạn như thay đổi lượng gia và thay đổi đẳng phương, thay đổi
sản phẩm và thay đổi quy trình. Mỗi cách phân loại dùng cho một giả thuyết
khác nhau dựa trên sự tương quan, xem các công ty mới thành lập và các
công ty lâu năm bị ảnh hưởng bởi thay đổi như thế nào, và mỗi cách tương
ứng với một sự cải thiện trong khả năng dự đoán so với kế hoạch phân loại
trước đó. Ở giai đoạn này của quá trình, hiếm khi có một giả thuyết được
nhất trí là tốt nhất vì hiện tượng có quá nhiều thuộc tính. Các học giả của quá
trình này đã quan sát thấy rằng sự hỗn loạn này là một giai đoạn quan trọng
nhưng không tránh khỏi khi xây dựng giả thuyết. Xem Thomas Kuhn, The
202
