Họ của Thiết Mộc Chân là Bột Nhi Chỉ Cân, con vị Hãn của một
bộ tộc nhỏ người Mông Cổ tên là Dã Tốc Cai. Hãn tức là người đứng
đầu của bộ tộc, khi bộ tộc ấy lớn mạnh hoặc sát nhhập nhiều bộ tộc
với nhau mới tôn xưng lên là Khả Hãn hay Đại Hãn, tức tương đương
với tước Vương ở Trung Hoa. Lúc đó có rất nhiều bộ tộc sống rải rác
khắp miền bắc, hầu hết sinh sống bằng việc săn bắn và nuôi súc vật
chứ không biết đến nông nghiệp. Vì là xứ sở mênh mông với những
hoang mạc ở Gôbi và những bình nguyên đồng cỏ ở phía nam Seberi
thuộc nước Nga. Ở đây có một bộ tộc Mông Cổ nổi tiếng thiện chiến
và hung dữ tên là Tác Ta.
Các bộ tộc nhỏ thường dựa vào nhau để sinh tồn và rất thiện nghệ
về thuật cưỡi ngựa. Sau này thuật cưỡi ngựa được quân đội Mông Cổ
sử dụng như là thứ vũ khí lợi hại nhất, đoàn kỵ binh Mông Cổ đi tới
đâu là nơi đó bị tiêu diệt không còn một con chó con gà, nhà cửa thì bị
đốt cháy, san thành bình địa. Có thể nói, sự hung hãn của người Mông
Cổ cũng được coi là “một loại vũ khí” đánh vào tinh thần. Do vậy hễ
nghe tin quân Mông Cổ sắp tiến đến, hầu như các thành phố đều
hoảng loạn, sĩ khí xuống thấp, rất lợi cho việc đánh chiếm của họ. Thế
nhưng vì quá lợi dụng “võ khí tinh thần” này mà dần dần người Mông
Cổ bị toàn bộ các dân tộc khinh ghét, thậm chí căm thù thấu xương, là
tiền đề cho sự suy tàn của cả một đế chế trải rộng từ Đông sang Tây
do một tay Thành Cát Tư Hãn dựng lên.
Cùng với thuật cưỡi ngựa, người Mông Cổ thiên về săn bắn nên
thuật bắn cung cũng có thành tựu rất cao siêu. Dần dần các bộ tộc
Mông Cổ kết hợp lại, trở thành một lực lượng rất mạnh nhờ vào tính
kỷ luật và sự phối hợp hành quân rất chặt chẽ. Với hoàn cảnh ngày
đây mai đó không dừng bước nơi nào lâu dài, người Mông Cổ không
chú trọng vào việc học chữ mà ngay từ nhỏ đã chuyên tâm rèn luyện
việc cưỡi ngựa, bắn cung. Đa số bộ tộc Mông Cổ theo “Bái vật giáo”,
tức là về tâm linh vẫn còn sơ khai.
