của y không thể thạnh-vượng được.
Đối-tượng duy-nhất của thương-mãi tức là số tiền lời mà người ta tìm
được trong đó, chớ không phải là đem món hàng trao tay nầy sang tay kia.
Bán một món hàng dưới giá vốn thì không phải là-thương-mãi nữa mà là
khánh-tận.
Khi khánh-tận rồi, người ta trở thành người ngoại-cuộc của thương-mãi.
Bó là một việc dĩ-nhiên quan-trọng mà ta phải ghi nhớ.
Nếu bịnh-tật là kẻ thù của sức khoẻ thì khánh-tận là kẻ nghịch-của
thành-công. Và về thương-mãi, việc làm nào không đem lại một mối lợi,
việc ấy ra ngoài phạm-vi doanh-nghiệp.
Lắm người công-chức tưởng-tượng rằng mình cũng-thuộc vào "giới
doanh-nghiệp". Thật là một sự lầm-lạc lớn: họ chỉ là công-chức của chánh-
phủ, không hơn không kém.
Sở Bưu-điện, sau một thời-gian, lỗ mất một triệu đồng mỗi năm, sở ấy
không phải là một tổ-chức doanh-nghiệp, sở ấy chỉ là một công-sở của
chánh-phủ, hoặc là một hình-thức của sự khánh-tận. Công-việc của sở ấy
làm không có gì thuộc phạm-vi thương-mãi cả.
Trong thành-phố hoặc trong tỉnh, có những người giữ-một chức-vụ của
nhà-nước và tưởng rằng công-việc của nhà-nước là công-việc doanh-
nghiệp, nhưng mỗi khi công-việc ấy lỗ-lã thì lại lấy thuế đập vào. Họ không
biết một công-việc chỉ dựa vào sưu-thuế mà sống chứ không dựa vào tiền
lời, thì công-việc ấy không dính-dấp gì với công-việc doanh-nghiệp.
Thường-thường, trong các sở nhà-nước, giá-cả chỉ là một cái gì để che
mắt mà thôi. Thí-dụ như gởi một điện-tín phải tốn của nhà-nước đến 95 xu
mà người gởi chỉ trả có 50 xu. Còn thiếu 45 xu nữa nhà-nước phải rút trong
tiền thuế của mỗi công-dân.
Như vậy trong công-sở nhà-nước, nói đến giá-cả chỉ là làm một trò cười.
Người khách-hàng chỉ trả một phần trong giá ấy: còn bao nhiêu thì người
nộp-thuế phải trả.
Tôi xin lặp lại: GIÁ BÁN TỨC LÀ GIÁ VỐN CỘNG THÊM TIỀN
LỜI.
