ĐỊNH LÝ THỨ TƯ
HÀNG-HOÁ NHIỀU THÌ GIÁ HẠ.
HÀNG-HOÁ KHAN THÌ GIÁ CAO.
GIÁ-TRỊ cố-hữu của một món hàng ít liên-quan với giá bán của món
hàng ấy. Trên thị-trường nào cũng thế, giá hàng thường trồi-sụt, bởi vì thật-
ra món hàng tốt xấu không quan-hệ, điều quan-hệ là công-chúng cần đến
mọn hàng ấy hay không, nghĩa là có sẵn-sàng mua hay không.
Giá hàng thay đổi tuỳ theo sở-thích của người mua đối với món hàng,
tuỳ theo món hàng có nhiều hay ít trên thị-trường, tuỳ thời-trang, tuỳ thói-
quen và sợ-thích của công-chúng. Nhưng không có một uỷ-ban chuyên môn
nào định rõ được những điều trên đây như có người đã lầm-tưởng.
Theo ý tôi, món hàng rẻ nhất trên thế-giới là tờ nhựt-, báo mà mỗi ngày
người ta gởi đến nhà anh, giá một xu. Khi một người phu dốt, chuyên sống
bằng tay chưn, mang chiếc va-li của anh từ xe hơi đến xe lửa, anh trả cho
người phu ấy bốn xu, với bốn xu ấy y mua được bốn tờ nhựt-báo, mỗi tờ
một xu và nhờ đó y tiếp được trong bốn ngày liền những tin-tức quan-trọng
nhứt trên thế-giới: đó là điều bất thường trong giá hàng.
Xét theo định-lý nầy, nếu số phu khuân vác không khan mà lại khan xe-
lửa thì người phu còn có thể đòi thêm một số tiền nước khá cao tương-đối
với việc y làm cho anh. Nếu xe-lửa chạy liền-liền năm phút một chuyến, và
người phu ấy có thể giúp việc cho hai chục hành-khách mỗi giờ, tiền công
của y sẽ sụt xuống một xu.
Năm 1860, báo Times, báo Nem, báo Post bán với giá 50 xu. Thuế báo
được huỷ bỏ, người ta bắt đầu đăng quảng-cáo trên báo, rồi đến máy in hiệu
Hoe ra đời, in được mỗi giờ 120-000 tờ báo, thêm sự cạnh-tranh giữa các
báo với nhau, giá báo sụt xuống, nhưng không bao giờ người ta nói đến giá-
trị cố-hữu của tờ báo.
HÀNG-HOÁ NHIỀU THÌ GIÁ HẠ. HÀNG HOÁ KHAN THÌ GIÁ
CAO. Nếu người ta so-sánh vấn-đề giá bán với một vùng cát rộng thì sự
