dịch vụ. Rõ ràng, có một số ngành dịch vụ có tiềm năng tăng năng suất
nhanh, đặc biệt là các dịch vụ dựa vào tri thức mà tôi đã đề cập ở trên. Tuy
nhiên, đây là những hoạt động dịch vụ chủ yếu phục vụ các công ty sản
xuất, vì vậy rất khó để phát triển các ngành dịch vụ này mà trước tiên không
phát triển một nền sản xuất hùng mạnh. Nếu ngay từ đầu sự phát triển của
bạn chủ yếu dựa vào ngành dịch vụ thì tỷ lệ tăng trưởng năng suất lâu dài
của bạn sẽ chậm hơn nhiều so với khi bạn dựa vào ngành sản xuất.
Hơn nữa, chúng ta đã thấy rằng do các ngành dịch vụ có tính ngoại thương
ít hơn nhiều, các nước chuyên về dịch vụ có khả năng phải đối mặt với các
vấn đề nghiêm trọng về cán cân thanh toán nhiều hơn nhiều so với các quốc
gia chuyên về sản xuất. Điều này ảnh hưởng rất xấu đến sự phát triển đất
nước, nơi mà các vấn đề về cán cân thanh toán sẽ làm giảm tiêu chuẩn sống
trong dài hạn. Tuy nhiên, nó gây phương hại nghiêm trọng cho các nước
đang phát triển. Vấn đề là, để phát triển, một nước đang phát triển phải
nhập khẩu công nghệ cao cấp từ nước ngoài (hoặc là dưới hình thức nhập
khẩu máy móc hoặc là dưới hình thức chuyển giao công nghệ). Vì vậy, khi
gặp rắc rối về cán cân thanh toán, khả năng để nước này nâng cấp và phát
triển nền kinh tế bằng cách triển khai công nghệ cao cấp bị cản trở. Khi tôi
nói những điều tiêu cực về sự phát triển kinh tế chiến lược dựa trên dịch vụ
này, một số bạn có thể nói: vậy các nước như Thụy Sĩ và Singapore thì sao?
Họ không phát triển dựa vào các ngành dịch vụ sao?
Tuy nhiên, các nền kinh tế này cũng không giống như những gì người ta đã
báo cáo. Trên thực tế, họ là những điển hình thành công trong lĩnh vực sản
xuất. Ví dụ, nhiều người nghĩ rằng Thụy Sĩ sống nhờ vào những khoản tiền
ăn cắp được những kẻ độc tài trong Thế giới Thứ ba gửi tại các ngân hàng
của nước này hoặc bằng cách bán chuông đeo cổ bò và đồng hồ cúc cu cho
khách du lịch Nhật Bản và Mỹ, nhưng thực ra đây là một trong những nền
kinh tế công nghiệp phát triển nhất trên thế giới. Chúng ta không thấy nhiều
sản phẩm được sản xuất tại Thụy Sĩ, bởi vì đất nước này nhỏ (khoảng 7
triệu người), điều này khiến cho tổng số tiền thu được từ hàng hoá sản xuất
tại Thụy Sĩ khá nhỏ, và bởi vì các nhà sản xuất ở đây chuyên sản xuất các
