Thông ngôn có nghĩa là thông dịch. Ông khách cứ hút thuốc, chưa
chịu làm công việc ấy. Hồi lâu, ông trợn mắt:
- Tấm"cạc" nầy nói nhiều rồi. Quyền hạn thanh tra... toàn Nam Kỳ
thuộc địa của tôi như thế nào, chú phó hương quản dư hiểu.
Khổ quá! Thầy phó hương quản đành nài nỉ, thú nhận sự dốt nát của
mình:
- Dạ, tấm"cạc" của quí ông... toàn là chữ Tây. Chắc là ở Sài Gòn!
Khách cười nhếch mép:
- Khá lắm. Còn hai chữ nữa"Nguyễn Hữu" tôi không thèm bỏ dấu cho
đúng mẹo luật Lang Sa. Tôi thường giao thiệp với quan chủ tỉnh mà. Ðây,
tôi tạm"thông ngôn " cho chú hiểu: Tôi là Nguyễn Hữu Hăngri, thanh tra
đồn điền Sai Gòn. Tôi vô dân Tây nên giữ chữ Nguyễn Hữu. Mới đây, sau
khi tiếp xúc xa giao với quan chủ quận tôi ăn cơm ở nhà quan chánh sở mật
thám. Bậy quá, chắc quan chủ quận phiền giận tôi...
- Thưa ông sao vậy?
- Ổng là anh em bạn học.
Lần đầu tiên từ thưở nhỏ đến từng tuổi này. Thầy phó hương quản mới
được vinh dự đón rước một nhân vật quan trọng. Lập tức, thầy gọi vợ ra
chào khách, bắt gà làm thịt. Ông khách Hăngri nói, giọng bí mật:
- Tánh tôi bình dân lắm. Tôi ưa làm quen với người chất phác như
chú. Vừa vừa thôi, đừng bày tiệc tùng, tốn kém lắm.
Thầy phó hương quản suy nghĩ hồi lâu rồi giả bộ như mình cũng rành
tất cả lề lối làm việc của người cầm giềng mối trị dân:
- Ông nói chí lý quá. Các quan chủ quận đều rành chữ Tây. Ðọc sơ qua
tấm"cạc" của ông, mấy ổng hiểu liền. Chẳng dám nào, ông cho phép...
- Chú nói đi. Chỗ quen biết với nhau mà.
- Ông cho tôi xin một tấm"cạc" như vầy để lộng kiếng, làm kỷ niệm.
Hễ có khách quí tới nhà là tôi nhắc nhở, giới thiệu... lúc ông vắng mặt.
Ông Hăngri cau mày:
- Ðây! Chú giữ tấm"cạc" này. Nhưng mà chú phải dè dặt. Ðừng phô
trương quá sớm. Tôi muốn giữ bí mật. Chờ đôi ba ngày nữa, xảy ra nhiều
việc lạ lùng lắm, có lợi cho chú... trong tương lai.
