- Thầy cứ mua. Tụi tôi sẵn sàng ra sức đắp con lộ từ đường xe của nhà
nước vô tới nhà thầy.
Chỉ trong vòng bốn hôm, con lộ bề ngang hai thước, bề dài hơn tám
thước được hoàn thành, cao nghệu như bờ đê. Chiếc xeÐờlahay trông oai
vệ làm sao! Nó giống hệt chiếc xe bò, với bốn bánh có từng cây căm tua
tủa. Thùng xe hình vuông trước mũi có chưng hình đầu con đầm mọc cánh,
màu bạc, khi đổ xăng là vặn con đầm ra. Ngày nay, xe hơi biến hoá tiến đến
những hình dáng huê dạng hơn, giống như con rùa, con chim, con cá nược.
Các bạn dưới hai mươi tuổi cứ tra các quyển tự điển là gặp kiểu xe cổ
lỗ"vang bóng một thời" ấy.
Chiếc xe ấy bị hư, trước khi thầy Cai Hanh chết. Và thầy cai Hanh
chết tại xóm Cù Là, trước khi việc tống táng người chết được nâng lên hàng
tiểu công nghệ với những cửa hiệu chuyện nghề bao thầu quan tài, tẩn liệm.
XeÐờlahay hư máy, nằm tại nhà, không được ai mua theo kiểu"ve chai" .
Và việc tống táng thầy cai Hanh - lúc bấy giờ - trở nên rắc rối. Nếu hồi còn
sống thầy cai đào kinh, đắp lộ điểm tô nét nhỏ trong bức địa đồ xóm Cù Là
thì lúc chết - sau khi tắt thở - được vài phút, thầy cai bắt đầu đóng vai trò
lịch sử trong xóm nhỏ, với cái xác nặng hơnbảy mươi ký lô (chi tiết này rất
quan trọng). Muốn mô tả lại, không gì tốt hơn là dùng phương pháp..."chép
sử" ngày qua ngày mà các phóng viên mặt trận hồi Ðệ Nhị Thế Chiến
thường áp dụng.
Ngày thứ nhứt: Vào khoảng bốn giờ chiêù, cai tổng Trần Hanh tắt thở.
Già thì chết, con người ai cũng chết một lần. Ông mang bệnh nan y - bệnh
đau ruột - từ lâu, ông hy vọng được kéo dài thời gian sống, nhờ kỹ thuật
điều trị của các bác sĩ Tây và ta ở Sài Gòn. Ðến giờ chót, cái chết ấy quá
đột ngột, một sự đột ngột nho nhỏ nằm trong cái phạm vi bình thường to
lớn.
Ông nhắm mắt, sau khi làm"xung" chừng ba phút. Chẳng ai khám
nghiệm thi hài ông, nhưng cậu Hai (con trưởng nam) quả quyết:
- Ổng bị đứt ruột. Năm ngoái, ông bị cắt khúc ruột, bác sĩ Tây ở Sài
Gòn nối hai khúc bằng một ống cao su. Vì mệt mỏi và quên thay ống nên
cái ống ấy tuột ra, hai khúc ruột không nối liền được. Trễ rồi!
