Nhưng đức tính của con người kinh doanh gần giống như trạng thái của
nhà nghệ sĩ, có thể dẫn dắt đến chỗ ngoan ngoãn, dễ bảo.
Thế cho nên định luật đời sống trở thành đừng bao giờ chiến đấu, luôn
luôn thương thảo để thu nhặt những mảnh vụn. Tới một giai đoạn mới của
một sự nghiệp, con đường nhỏ dễ dàng trở nên hấp dẫn hơn và con đường ở
lưng đồi đầy sỏi đá không có gì là lôi cuốn cả. Nếu người ta tự buông trôi
như thế, tinh thần có thể vẫn như cũ, nhưng chí khí đâm ra sa sút.
Đã một lần tôi phải chọn lựa khó khăn giữa việc giữ vững vị trí của
mình hay là chấp nhận một sự thỏa hiệp. Đó là thời kỳ tôi còn thanh niên
đang lập Hội xi măng ở Gia Nã Đại. Nghiệp vụ là bán lại cơ sở này cho một
tờ-rớt (trust) với một giá cao khủng khiếp. Sự tăng giá quá đáng này rõ ràng
chỉ có mục đích duy nhứt là giúp cho hội trả nợ.
Chủ tịch tổng giám đốc của hội tăng giá cao này có liên lạc với những
nhân vật tài phiệt thế lực nhất ở Gia Nã Đại. Được họ vừa lòng, có nghĩa là
thành tựu lớn lao về tiền bạc đối với một thanh niên, còn làm trái ý họ tức là
thất bại suy sụp. Cái hội không sản xuất này có bán được với một giá giả
mạo quá cao như thế, sẽ không gây hại lớn cho cá nhân tôi, nhưng đưa lại
một gánh nặng cho tổ chức mới và tạo nên những đóng góp mới cho các
người đầu tư thay vì mang thêm lợi lộc cho họ.
Thực ra, đối với tôi hồi đó, thì chấp thuận dễ dàng hơn là từ chối. Tôi
đã bị vận động, thôi thúc đủ mọi cách để chấp nhận việc mua lại đó.
Nghiệp vụ không thành, những kẻ đối nghịch với tôi dùng đủ mọi
phương tiện báo chí, thông tin lớn lao sẵn có dưới tay để công kích, mạt sát
tôi. Chiến dịch bôi nhọ này đã diễn ra một cách khéo léo. Những kẻ đã
không lôi kéo được tôi lạm dụng sự tin cậy của người đầu tư trong nội vụ, đã
kêu gọi ngay những người ấy để tố cáo là tôi có thành lập một tờ-rớt.
Bây giờ tôi đã già rồi, không xấu hổ gì mà thú nhận rằng trong thời
thanh niên, những sự đả kích bất công kiểu ấy đã làm tổn thương tôi khá
nặng. Nhưng tôi không hối tiếc gì cả. Tại sao ? Tại vì những lời công kích
