hôm đó, Truman đi về phía Stalin và nói: “À tiện đây ông Stalin, chúng tôi đã có một loại
vũ khí phá hủy đặc biệt mới.” Bạn có thể hiểu Truman đã cố tình giảm nhẹ tầm quan trọng
của câu nói bằng cách thêm cụm từ “tiện đây”.
Phản ứng của Stalin cũng thú vị không kém. Ông đáp: “À vâng, chúng tôi biết rồi.”
Chúng ta có thể cho là ông này nói dối và không biết rằng phe Đồng minh đã có bom
nguyên tử. Phải gần 50 năm sau, sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc và Liên Xô sụp đổ,
chúng ta mới biết rằng đúng là ông ta đã biết. Ông ta đã cài một gián điệp ở Los Alomos
nhằm cung cấp thông tin cho mình. Ngay đêm đó, ông ta đã gọi cho các nhà khoa học Liên
Xô, những người đang cuống cuồng tìm cách tự phát triển bom nguyên tử và giục họ phải
nhanh chóng hoàn tất việc này.
Thường thì những câu bâng quơ kiểu như “Nhân đây” và “Tiện thể” lại đứng trước
những tuyên bố kịch tính nhất. Hãy tỉnh táo khi nghe những câu nói này!
Câu nói hợp lý hóa
Có những câu nói kiểu như “Thực lòng”, “Thực sự” và “Nói thật”. Chúng thường được dùng
để cố gắng hợp lý hóa một câu nói không hoàn toàn đúng sự thật. Khi ai đó nói với bạn:
“Thực sự tôi không nghĩ là mình có thể chấp nhận được một lời đề nghị như vậy”, thực sự là
anh ta muốn nói gì? Đến giờ anh ta mới thực sự à? Hay chỉ là anh ta đang cố gắng tăng
thêm tính thuyết phục cho những gì mình muốn nói? Kể cả như thế thì anh ta cũng không
thực sự thành thật với bạn đâu.
Một câu nói hợp lý hóa ưa dùng nữa là “Thực tế thực sự là”. Thực tế là thực tế. Cố làm
cho nó trịnh trọng hơn bằng cách thêm từ “thực sự” chỉ cho thấy sự vờ vịt. Harold Geneen
hồi còn làm Chủ tịch ITT từng phản bác lại việc lạm dụng từ “thực tế” và viết một bức thư
với giọng điệu kịch liệt cho nhân viên của ông ta như sau:
“Ngày hôm qua chúng tôi đã có một cuộc họp căng thẳng, chủ yếu tìm hiểu những dữ
kiện để có thể dễ dàng đưa ra những quyết định về quản lý. Tôi nghĩ kết luận quan trọng
nhất cần được rút ra ở đây rất đơn giản. Trong tiếng Anh không có từ nào truyền tải ý nghĩa
nội tại, ví dụ như “thực tế cuối cùng và đáng tin cậy” hơn là chính bản thân từ “thực tế”. Tuy
nhiên, không có từ nào được tôn trọng hơn bằng cách vi phạm cách sử dụng trong thực tế.
Chẳng hạn có những từ mà hôm qua chúng tôi đã thấy:
“Thực tế rõ ràng”
“Thực tế giả định”
“Thực tế được biết”
“Thực tế mong muốn”
“Thực tế được chấp nhận” – và nhiều phiên bản tương tự khác.
