Trung Dung chú: Ngô chi tâm chính, Thiên Địa chi tâm diệc chính. Ngô
chi khí thuận, tắc thiên địa chi khí diệc thuận.
Lê Quí Đôn bình luận về lẽ Thiên Nhân hợp nhất như sau:
«Tâm con người rất rộng lớn, trên thông với Trời, giữa hiểu được quỉ
thần, dưới quan sát được vạn vật. Giữ tâm mình cho chính trực, sẽ biết đạo
lý, biết đạo lý sẽ biết được cơ vi của trời đất; biết được cơ vi, sẽ có ứng
dụng; ứng dụng được, sẽ đạt quyền năng. Vận mệnh là do con người làm ra,
chứ vận mệnh không chế ngự được con người, lẽ Thiên Nhân hợp nhất
cũng không vượt quá lẽ này. »
(Nhân tâm trí đại, thượng khả dĩ thông thiên, trung khả dĩ trắc quỉ thần,
hạ khả dĩ sát vạn vật.
Chính tâm nhi hậu năng tri đạo, tri đạo nhi hậu năng kiến cơ, kiến cơ nhi
hậu năng thành dụng, thành dụng nhi hậu nang đạt quyền. Vận mệnh do
nhân chế, phi năng chế nhân, Thiên nhân hợp Nhất chi lý, bất quá ư thử. )
(Tập San Đại Đạo phổ thông, số 20, tháng 8/2002, tr. 172)
Âm Phù Kinh khảo dị của Chu Hi chú: Thiên Địa vạn vật chủ ư nhân,
nhân năng thực Thiên Địa chi thời, tắc bách hài lý hỉ, động thiên địa chi cơ,
tắc vạn vật an hỉ. Thời già: Xuân thu tảo vãn dã, Cơ giả Sinh Sát Trưởng
Dưỡng dã. (Vô Tích Hoàng Nguyên Bính, Âm Phù Kinh Chân
Thuyên. )
Bách hài lý, vạn vật an là Chấp Thiên chi hành, . (Vô Tích Hoàng
Nguyên Bính, Âm Phù Kinh Chân Thuyên).
Tóm lại nếu con người theo đúng Thiên Lý thì moị sự sẽ An Vui. Trị
Bình do đó mà sinh.
11. Nhân tri kỳ Thần chi thần, bất tri bất thần chi sở dĩ Thần.
人 知 其 神
之 神, 不 知 不 神 之 所 以 神.
