Bá Nha người đất Tấn, gặp và kết bạn với Chung Tử Kỳ ở Hán Dương, cả
hai đều là những người giỏi về âm luật. Về sau, Tử Kỳ bệnh chết, Bá Nha
đập đàn thề không chơi nữa. Ở đây ý nói đến tình tri âm tri kỷ.
Sử ký: Hàn Yên là cháu Cung Cao Hầu, lúc còn nhỏ là thư đồng của Hán Vũ
Đế, sau được vua sủng ái, trở nên cực kỳ giàu có, ở Trường An dùng vàng
làm đạn săn bắn, người nghèo luôn đi sau, đánh giết lẫn nhau để nhặt vàng
rơi.
Ngũ Lăng: vùng đất phía Tây kinh thành Trường An thời Hán, Đường, nay là
thành phố Tây An phía bắc tỉnh Thiểm Tây. Ở đó có lăng mộ năm vua Hán,
về sau tập trung nhiều quan lại quý tộc. “Ngũ lăng niên thiếu” chỉ con nhà
giàu sang quyền quý.
Theo Sử ký thì Đặng Thông là bầy tôi yêu quý của Hán Văn Đế, có lần bị
thầy bói bảo sau này chết đói, vua nghe được bèn ban cho núi Thục, cho
phép tự đúc tiền tiêu, gọi là tiền Đặng Thông.
Bang hội buôn muối Giang Nam.
Trại buôn ngựa miền Bắc.
Vua trên vùng biển phía nam.
Đường Môn: Thường xuất hiện trong tiểu thuyết võ hiệp như một môn phái
chuyên dùng độc ở Tứ Xuyên.
Nguyên văn: “Lai thị không ngôn khứ tuyệt tung. Cánh cách Bồng Sơn nhất
vạn trùng.” Trích câu đầu và câu cuối của bài Vô đề tứ thủ kỳ 1( Bài đầu
trong bốn bài thơ không đề) của tác giả Lý Thương Ẩn (thời Đường). Đại ý:
Bài thơ nói về một mối quan hệ tình cảm (không nhất thiết là tình yêu nam
nữ) xa cách và nỗi lòng của người bị bỏ lại không biết cách nào tìm kiếm cố
tri. Ở đây Vi Trường Ca có ý so sánh với câu chuyện gặp gỡ của Hoa Hòa
Thượng với người phụ nữ lạ.
Giờ Ngọ: từ khoảng 11 giờ trưa đến 1 giờ chiều, chính ngọ là lúc giữa trưa.
Hán Dương: thuộc tỉnh Hồ Bắc, phía Đông Nam Trung Quốc, nằm phía tây
Trường Giang.
Thạch Thành: tên gọi khác của thành Nam Kinh tỉnh Giang Tô, nằm phía
đông Trường Giang.
Nguyên văn: “Thiên địa chi du du”, trích từ câu “Niệm thiên địa chi du du”
trong bài Đăng U Châu đài ca (Bài ca lúc lên đài U Châu) của tác giả Trần
Tử Ngang (thời Đường).
Nguyên văn: “Lậu đoạn nhân sơ tĩnh”. Trích câu thứ hai trong Bài từ theo
điệu Bốc toán tử của tác giả: Tô Thức (thời Tống).
Trong tiếng Trung, “trình” và “thành” đồng âm, đều đọc là “chéng”.
Lăng Châu: địa danh cổ thuộc tỉnh Tứ Xuyên, phía Tây Nam Trung Quốc.
Cúng tuần, còn gọi là tuần thất, tiến hành bảy ngày một lần và lập lại bảy
lần. Đêm cúng tuần đầu tiên là đầu thất, đêm cúng tuần cuối (49 ngày) là
chung thất, đây là đêm cúng tuần đầu tiên.
139
