Níu kéo chữ “nhưng”
Một cách rất tệ (nhưng thường xảy ra) khi luyện tập thẳng thắn được tôi gọi
là “níu kéo chữ ‘nhưng’”. Với nỗ lực thật lòng muốn làm nhẹ bớt tin xấu,
người ta thường chuẩn bị mở đầu bài phê bình bằng một loạt những lời
khen: “Tôi thật sự thích cách anh điều hành các buổi họp, và anh rất giỏi
trong việc kêu gọi sự tham gia của nhân viên vào các chương trình mới, và
anh rất biết cách viết một bức thư chào hàng…”
Ai cũng biết cái gì lấp ló ở phía sau: nhưng. Nó làm cho người ta căng thẳng
chờ đợi, bởi vì họ đang sợ tin xấu mà họ biết sẽ đập thẳng vào mặt mình.
Cộng sự của tôi Morrie Shechtman, một trong những người huấn luyện có
ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc đời tôi và nhóm làm việc của tôi nhờ những
bài giảng về sự thẳng thắn, gọi đây là một cái bánh mì kẹp BS - miếng phê
bình được kẹp giữa hai lát bánh mì tuyệt vời.
Thật ngạc nhiên là nhiều tổ chức đã thể chế hóa cách tiếp cận “níu kéo chữ
nhưng”. Tại sao không đi thẳng vào giải quyết vấn đề? Đưa ra những lời
động viên, dĩ nhiên, nhưng chỉ khi nào cần thiết. Đây không phải là vấn đề
thẳng thắn. Không ai được hưởng lợi từ sự khen ngợi giả tạo. Lời phê bình
tốt nhất phải đến từ một nơi có lợi cho tất cả mọi người. Sau khi mọi thứ đã
được nói ra và thực thi, sự thẳng thắn ngay từ đầu là một món quà.
Thấy là tin
Một điểm nữa về thẳng thắn cần lưu ý: những khuyết điểm mà bạn cảm
nhận của người khác chưa hẳn là khuyết điểm. Bạn có thể nhìn thấy hành
động của họ theo cách này chỉ vì một thuộc tính hành vi bình thường của
con người được gọi là thiên vị cá nhân.
Thiên vị cá nhân muốn nói đến khuynh hướng chủ quan hóa thành công của
mình (xem việc chiến thắng là một điều tất yếu từ hoạt động của bản thân -
“Tôi thắng cuộc đua thuyền buồm vì tôi là một thủy thủ tài giỏi”) và khách
quan hóa thất bại của mình (xem việc thất bại là do những nguyên nhân
khách quan - “Tôi thua cuộc đua thuyền buồm vì trời không có gió”).
