Một khi tôi càng luyện tập chịu trách nhiệm lớn hơn trong cuộc đời mình,
tôi lại càng nhìn thấy nhiều ví dụ về trách nhiệm trong cuộc đời người khác.
Như Rachel Shechtman đã nói: “Tôi nhận thấy rằng khi chúng ta lớn lên,
chúng ta dành cả cuộc đời mình sống trong những cấu trúc được chống đỡ
bằng trách nhiệm. Trong trường học bạn có trách nhiệm phải có mặt, và
những công sức ban đầu này sẽ đóng góp xây dựng cơ hội vào đại học hay
những chọn lựa nghề nghiệp sau này. Rồi bỗng dưng bạn tốt nghiệp đại học,
và thế là bạn lao vào cuộc đời vốn rất thiếu những cấu trúc trách nhiệm, và
rất ít công cụ giúp bạn giữ kỷ luật cho bản thân”.
Rachel có một đồng nghiệp muốn nghỉ việc để mở công ty viết lời quảng
cáo của riêng mình. “Tôi sẽ làm người bạn trách nhiệm cho chị,” Rachel đề
nghị. Cả hai sẽ gặp gỡ ăn tối mỗi tháng hai lần và thảo luận về mọi thứ mà
chị đồng nghiệp phải làm - từ thu thập một danh mục công việc nhận làm
đến dự tính tiền công mỗi ngày hay cơ cấu tính phí cho một số dự án khác
nhau. Và Rachel buộc bạn mình phải chịu trách nhiệm. “Chị cần phải làm
những gì và theo thứ tự ưu tiên nào?” Rachel hỏi, sau đó đảm bảo rằng chị
đồng nghiệp thật sự làm đúng kế hoạch. Kết quả? Chị bạn đồng nghiệp đã
mở được công ty riêng.
Một lần nữa, thiết kế mô hình trách nhiệm có thể khác nhau. Bạn đồng
nghiệp của Rachel là một người có động lực tự thân, vì vậy Rachel chỉ cần
đá đít nhẹ thôi. Nhưng bằng việc đặt cho mối quan hệ giữa hai người một cái
tên và một cơ cấu hoạt động - bạn bè trách nhiệm - Rachel đã chính thức hóa
vấn đề trách nhiệm giữa hai người, ngay cả trong bối cảnh gặp gỡ chỉ có hai
người. Điều này rất quan trọng, vì rất nhiều người trong chúng ta thường dễ
tha thứ và không đủ lì đòn để đóng vai người huấn luyện hay tạo động lực
hiệu quả. Nếu không thông hiểu một cách chính thức, người ta rất dễ bỏ qua.
Hãy nghĩ thế này: “trách nhiệm” - accountability có nguồn gốc từ “kế toán”
- accounting, vốn là một môn rất nghiêm ngặt.
Dĩ nhiên, không phải ai cũng muốn làm kế toán. Và không phải ai cũng thấy
dễ chịu khi đá đít bạn. Vì vậy những người bạn tìm đến phải cảm thấy họ bị
buộc phải làm thế. Tôi phát hiện ra rằng cách tốt nhất để nuôi dưỡng trách
