cho một miếng bánh to nhất, bảo: “Ăn thử một miếng teok kê đi”; ai mà không
ăn, lập tức sẽ bị nó làm hại.
6 Một loại bánh bột gạo hấp làm từ bột kê, bên ngoài phủ bột đậu, muối,
đường đỏ. Bánh được viên thành các viên tròn, màu nâu.
Ngoài câu chuyện con ma đó, còn có câu chuyện này nữa: Vào đúng ngày
Đông chí, có một nàng dâu nấu một nồi cháo đậu rất ngon, ngon đến mức nảy
lòng ăn vụng và thế là chị ta liền giấu một bát, lẻn ra nhà xí để không cho ai
biết. Thế nhưng, ông bố chồng lại đã ở đó từ bao giờ và lại còn đang ăn vụng
cháo đậu của con dâu. Trông thấy con dâu, bố chồng hoảng hốt úp luôn cả bát
cháo đậu lên đầu. Nàng dâu cũng thật nhanh trí, hai tay kính cẩn bưng bát cháo
đậu và nói: “Mời bố xơi cháo đậu ạ”. Bố chồng thấy vậy, bèn bảo: “Con à, bố
chẳng ăn cháo đậu mà mồ hôi cũng đổ ròng ròng như cháo đậu đây này”. Cả
hai câu chuyện mà người lớn thường hay kể ấy nhằm để nhắc nhở rằng khi
đứng trước cửa nhà xí, phải đánh động rồi mới được vào.
Những đứa trẻ sợ hố xí thời nay chỉ thấy buồn nôn khi nghe những câu
chuyện này, nhưng thực ra nhà xí của nhà chúng tôi lại vô cùng sạch sẽ, sạch
đến mức có thể ngồi ăn cháo đậu ở đó được. Nhà xí được chia làm ba, bốn
khoang rộng rãi, khoang của người lớn có một thớ gỗ khoét lỗ ở giữa, còn của
trẻ con thì đi thẳng xuống đất. Nhà xí của trẻ con thì trống hoác như cái
chuồng trâu, nền đất dốc về phía sau, nên đi xong, phân cứ tự trôi xuống dưới
và ở phía dưới không sâu lắm đã có hố tro, nơi đổ than tro của nhà bếp hứng
rồi. Ở đó còn có một cái sào rất dài, dài như người ta vẫn thường ví những kẻ
ngu đần: “Chỉ được cái cao như cái sào chọc cứt”. Một đầu của cây sào được
gắn với tấm ván hình vuông để chọc vào những cục phân không tự trôi xuống
được, như phân của lũ trẻ chẳng hạn. Trẻ con có thể tự lấy sào chọc cho phân
rơi xuống hố tro. Ai mà không rõ cấu tạo ấy của chuồng phân thì đương nhiên
không thể hiểu được câu chuyện con ma nặn bánh teok kê kia.
Sáng sáng tối tối, lúc nào cũng có người lớn dùng chổi tre quét nhà xí. Thời
đó, người ta còn trộn lẫn phân người với phân rác để dùng làm phân bón. Dân
cư quá thưa thớt so với cả một vùng đất nông nghiệp rộng lớn, nên lúc nào
cũng thiếu phân người. Người ta thường đem tro bếp đổ vào trong nhà xí vừa
là để làm tốt phân và tăng thêm lượng phân lên chút ít, nhưng ngoài ra còn có
