nghiệm năng lực niệm và tuệ của mình. Đó chỉ là phương cách duy nhất để
tránh bị đau khổ làm chủ và cũng là để rút ngắn thời gian bị bệnh.
Đương đầu với thử thách
Những ai có thể đương đầu với thử thách của những cơn đau đớn và khổ
nhọc khi lâm bệnh và vượt qua được những thử thách ấy bằng ý chí quả cảm
do niệm và tuệ tạo nên chắc chắn sẽ không bị lay chuyển trong những cơn
bệnh khác cũng như những lúc mạnh khỏe trong tương lai. Khi gặp phải
trường hợp khẩn cấp hoặc khi phải đương đầu với cái chết, vị ấy chắc chắn
được trang bị tỉnh giác, là cái có thể đưa vị ấy đến việc nhận ra mọi biểu
hiện của đau khổ là một Thánh Đế. Khoảnh khắc lâm chung nguy kịch được
xem là một hiện tượng tự nhiên, một khía cạnh của sự sống. Thánh Đế được
nhận ra bằng tuệ giác, không dính mắc vào bất kỳ ham muốn nào, mà sự thật
được chứng ngộ luôn luôn hữu hiệu trong tâm. Chính niệm và tuệ này cứu
độ hành giả trong những giờ phút khẩn cấp, đưa họ tới bờ An Toàn bằng cơ
năng quán niệm của nó. Họ không còn là nạn nhân vô phương cứu giúp, như
khi khổ không phải là một đối tượng quán chiếu. Về phương diện vật chất,
họ có thể trông mệt mỏi và yếu đuối như những người bệnh khác, nhưng về
mặt tinh thần, niệm và tuệ của họ giống như một chiến sỹ quả cảm chuẩn bị
xông trận. Đó là chiến đấu và không chút lo sợ sẽ phải khổ bao nhiêu hay
loại khổ nào sắp khởi sanh. Trong tâm hành giả chỉ có ý chí khám phá bất kỳ
đau khổ nào khởi sanh, và một cách buông xả, nhận thức đúng như nó thật
sự là, chỉ là những hiện tượng của thân, cảm giác, trạng thái tâm, và hiện
tượng tự nhiên. Không sợ bất kỳ biểu lộ nào của đau khổ. Lo sợ, nếu có, chỉ
là sợ niệm và tuệ của mình không đủ khả năng phát hiện và nhận ra kịp thời
những điều kiện làm phát sanh đau khổ.
Về mức độ chuyên cần trong việc quán niệm, không được lo phải khổ
nhọc thế nào hay cần mẫn siêng năng đến đâu. Lo lắng như vậy có ảnh
hưởng phá hoại, làm suy yếu và gây trở ngại trên con đường tiến bộ của
mình. Chỉ nghỉ làm thế nào để tăng trưởng khả năng quán niệm đã tu được,
để có hành động phù hợp thông qua sự phát triển niệm, tuệ, tín và tấn. Đã
chứng ngộ sự thật chung, đau khổ là thật (trong phạm vi của nó), thân và
