ÂM THANH VÀ CUỒNG NỘ - Trang 79

gã da đen. Gã đội mũ quả dưa và đi đôi giày bóng lộn, tay cầm một mẩu xì
gà đã tắt. Tôi thường nghĩ là một anh chàng miền Nam thì luôn luôn bận
tâm về dân da đen. Tôi đinh ninh rằng những người miền Bắc nhìn nhận
anh ta như vậy. Lần đầu tiên tới miền Đông, tôi luôn tự nhủ: Mày phải nhớ
họ là những người da màu chứ không phải bọn mọi đen và nếu như tôi đã
không ăn chung ở lộn với vô số người da đen, tôi sẽ phải mất rất nhiều thời
gian để học cách cư xử với tất cả mọi người, dù đen hay trắng, là để mặc
họ, họ nghĩ họ là gì cũng được. Đó là khi tôi nhận thức rằng một gã da đen
là một cung cách ứng xử hơn là một con người, một kiểu đảo gương của
dân da trắng mà gã chung sống. Nhưng thoạt đầu tôi đinh ninh rằng tôi cảm
thấy thiếu đám da đen xung quanh là vì tôi cũng ở tâm trạng mà những
người miền Bắc gán cho tôi, mãi đến buổi sáng hôm ấy ở Virginia, tôi mới
biết rằng tôi thực sự cảm thấy thiếu Roskus và Dilsey và họ. Con tàu đứng
lại khiến tôi tỉnh dậy và tôi kéo tấm mành cửa sổ nhìn ra ngoài. Tàu dừng ở
một ngã tư đường, nơi có hai hàng rào trắng chạy xuống một quả đồi rồi
xoè ra và lượn xuống như bộ khung của một cây kèn, và một gã da đen trên
con lừa beg những vệt lún bánh xe khô cứng, chờ con tàu chuyển bánh. Gã
ở đó đã bao lâu tôi không biết, ngồi thõng chân trên lưng lừa, đầu trùm tấm
chăn, như thể người ta đã dựng lên ở đó cùng với hàng rào và con đường,
hoặc với quả đồi, chạm khắc vào chính quả đồi như một tấm biển đặt ở đó
ghi Ngươi lại về nhà. Gã không có cả một cái yên và hai bàn chân thõng
gần sát đất. Con lừa trông như một con thỏ. Tôi kéo cửa sổ lên.
"Này lão", tôi nói. "Làm ăn vậy hả?"
"Ông?" gã nhìn tôi, rồi nới lỏng tấm chăn và kéo nó ra khỏi tai.
"Quà Gíang sinh đây!" tôi nói.
"Phải mà, ông chủ. ông không gạt tôi chứ?"
"Tôi tha cho lão lần này". Tôi lôi chiếc quần dài ra khỏi cái võng nhỏ và lấy
một đồng hai mươi lăm xu. "nhưng liệu lần sau. Tôi sẽ về qua đây ngày
mùng 3 Tết, và coi chừng đấy". Tôi ném đồng xu ra ngoài cửa sổ. "Mua lấy
mấy món quà Giáng sinh".
"Vâng, thưa ông" gã nói. Gã leo xuống nhặt đồng xu và chùi vào chân.
"Cám ơn, cậu chủ. Cám ơn". Rồi con tàu bắt đầu chuyển bánh. Tôi vươn